Cá kèo miền Tây

“Hồi còn trẻ, bà ngoại bây mê vọng cổ dữ lắm. Mỗi lần có đoàn về, người đông, phải ngồi hạng ghế cá kèo cả buổi mà cấm có kêu ca gì!”

Cả nhà tôi cười vui theo những hoài niệm của ông ngoại, chỉ có đứa cháu nhỏ cứ ngơ ngác cắc cớ thắc mắc chuyện: “Ngồi hạng ghế cá kèo là sao hả ông?”, để rồi ông ngoại ôn tồn giải thích: con cá kèo có dáng bơi rất đặc biệt: thân mình chìm dưới nước, duy chỉ có cái đầu nhỏng đứng như đang bơi đứng, bởi vậy ngồi hạng ghế cá kèo là cách nói vui khi đi nghe ca, đi coi kịch mà phải đứng vì không có ghế ngồi.

Ngoại kể lại, những năm trước đây, miệt Sóc Trăng quê tôi cá kèo có ngoài tự nhiên nhiều lắm. Vào mùa nước nổi, những bãi bồi nước lợ, nơi có hang ổ của con cá kèo trú ngụ ngập trắng xoá, cá kèo lúc nhúc nổi đầu cũng là lúc mùa đánh bắt bước vào thời điểm rộ nhất. Con cá kèo gắn liền với từng bữa cơm của người dân quê tôi, gắn liền cả những kỷ niệm quê nhà trong lòng người tha hương viễn xứ…

Bây giờ, vì nhiều lý do, cá kèo ngoài tự nhiên đã trở nên khan hiếm. Để đáp ứng nhu cầu thưởng thức của thực khách, người ta có những trảng đầm thả nuôi cá kèo với quy mô rộng lớn ở khắp các tỉnh miền Tây. Con cá kèo lại theo chân những thương lái tới từng chợ lớn chợ nhỏ, và được xếp vào hàng các món đặc sản khi giá luôn cao ngất ngưởng.

Cá kèo rang muối ớt

Thị dân ưa chuộng cá kèo, bởi thịt chúng rất thơm, dễ dàng chế ra nhiều món ngon, từ chiên, kho, cho tới nướng, lẩu… mà lại được tiếng “lành” và sạch. Với những người sành ăn, cá kèo phải được để nguyên con nguyên ruột, không cần làm mất đi chất nhớt ngoài da… thì mùi vị của cá khi thưởng thức mới được coi là đúng điệu.

Thật khó mà liệt kê hết được những món ngon được đóng góp từ con cá kèo nước lợ miền Tây trong bản đồ ẩm thực Việt. Cá kèo kho tộ là món ăn “bắt cơm”số một, chỉ cần nêm nếm chút gia vị gồm: đường, tiêu, nước mắm, bột ngọt… và chút xíu nước vào cái tộ nhỏ, nấu cho sôi lên rồi nhanh tay thả mớ cá kèo tươi sống vào kho liu riu trên bếp lửa nhỏ, nhớ nêm theo một mớ rau răm – thứ rau sinh ra cùng mùi thơm đặc biệt hoà quyện với vị của con cá kèo.

Với tôi, không gì thú vị cho bằng chiều cuối tuần, khi vừa tan sở, lại được cùng bạn bè ngồi nhâm nhi những món cá kèo mang đậm hương vị quê nhà nơi một góc quán nhỏ. Chỉ cần vài loại rau nhút, rau muống và đặc biệt không thể thiếu mớ rau đắng có vị ngọt hậu, những con cá kèo còn nhảy lách chách được nhanh tay thả vào nồi nước lẩu ùng ục sôi trên bếp… là đã có món lẩu cá kèo ngon tuyệt chờ sẵn.

Nhẩn nha thưởng thức vị con cá kèo dai dai thơm ngọt, cùng chút nhân nhẩn đắng của mật cá… chấm cùng chén mắm ớt đậm đà, kết hợp thêm vị chua thanh đặc trưng từ món lá giang nấu kèm trong nồi lẩu, người ăn thưởng thức đủ hương vị ngọt, bùi, đắng, cay… từ những dư vị món lẩu cá kèo mang lại.

Để rồi, người tha hương bất chợt nhận ra: mình đã “phải lòng” con cá kèo từ lâu lắc...

Cá Lăng là đặc sản miền Tây mùa nước nổi

Cá lăng có giá trị kinh tế cao vì thịt thơm, ngon, giàu chất dinh dưỡng, Omega 3… nên được các bà nôi trợ rất ưa thích, chế biến thành những món ngon như hấp chanh, nướng sả, chiên tươi, nấu cháo (đầu cá), làm chả, kho khô, nấu canh chua lá giang…

Cá lăng hấp chuối


Cá lăng nướng ăn kèm bún tươi, rau sống

Và, độc đáo hơn cả phải kể đến món cá lăng kho khóm. Chế biến món cá lăng kho khóm rất dễ dàng. Trước hết, cá lăng mua ở chợ lựa cá còn tươi, con lớn càng béo, ngon. Dùng dao bén chặt đuôi, vây, kỳ, móc bỏ hầu và ruột cá (không chặt bỏ phần miệng và râu cá, vì béo, dai ngon). Vì cá nhiều nhớt, có mùi tanh nên phải xử lý cá bằng nước cốt chanh (hoặc giấm chua) và xả cá nhiều lần với nước lạnh cho sạch. Cắt cá thành 2, 3 khúc (tùy cá lớn hay nhỏ). Khóm (thơm) gọt vỏ rửa sạch, chẻ làm tư, bỏ cùi, xắt miếng (dầy cỡ 5 ly) để sẵn ra dĩa. Kế đến, bắc chảo lên bếp phi mỡ (dầu), tỏi, đầu hành lá cho thơm cùng với gia vị (muối + đường + bột ngọt) cho vừa khẩu vị rồi đổ khóm xắt miếng vào xào cho gia vị rút vào khóm, xúc ra dĩa.

 

Cuối cùng, lại bắc chảo lên bếp, phi hành, tỏi cùng gia vị (nước mắm + đường + bột ngọt + nước màu) cùng một ít nước lã (điều chình nước sao cho ngập xăm xắp với cá là đủ). Nêm nếm cho vừa ăn rồi thả cá lăng (đã làm sạch) vào. Chờ cá sôi vài lần, cho khóm vào, và vặn lửa liu riu cho đến khi nước gia vị rút vào, cá nứt da là chín. Khi múc ra dĩa, nhớ thêm một ít rau cần tàu xắt khúc và một ít tiêu xay là xong.

Tổng hợp, Đinh Huyền
Amthuc365.vn