Hương Vị Cà Cuống

Nhà bà ngoại hồi đó ở khu Thanh Nhàn, bây giờ thật khó hình dung những đường phố, nhà cửa san sát này trước đây là cánh đồng lúa bạt ngàn, và cũng là nơi trú ngụ của họ hàng nhà cà cuống. Mùa hè là mùa sinh sản của chúng. Vốn là loài sống dưới nước, nhưng đến mùa này những con cà cuống trưởng thành sẽ bay lên để giao phối. Buổi tối khi có ánh đèn, chúng bay lượn đầy quanh các cột điện, vào cả sân nhà. Mẹ cùng đám trẻ con đi nhặt những con cà cuống bị “quáng gà”, bay đụng tường rơi xuống mang về nướng ăn, nhiều thì đem bán.

Khi mưa rào làm ngập ngang ngọn cỏ và thân cây lúa là lúc cà cuống đẻ trứng. Trứng cà cuống nướng ăn rất tuyệt. Đi lang thang bờ ruộng, thấy những quả trứng nhỏ xíu màu nâu bám trên lá lúa hoặc ngọn cỏ, búng nhẹ tay xuống mặt nước để phát ra tiếng kêu tách tách, cà cuống đực có nhiệm vụ canh trứng thấy động sẽ quay về bảo vệ trứng và thế là bị sập bẫy. Cà cuống đực có một bọng tinh dầu ở dưới ngực và chính bọng tinh dầu này là thứ gia vị đặc biệt làm say lòng người. Còn trứng cà cuống nướng lên có vị bùi bùi và cũng rất thơm.

Khi mẹ lớn hơn, được bà ngoại giao cho việc bếp núc, mẹ đã biết cách chế biến cà cuống thành những món ăn đặc biệt. Trước hết phải khéo léo gỡ bọc tinh dầu nhỏ xíu đựng vào cái lọ thủy tinh nhỏ xíu như lọ thuốc penicillin. Phải có hàng trăm con cà cuống đực thì mới lấy được gần đầy lọ tinh dầu. Lọ tinh dầu quý giá này được đậy kín nắp và cất đi để mỗi khi ăn bánh cuốn, bún chả hay chả cá thì lấy ra nhỏ 1-2 giọt vào bát nước chấm. Cái vị cay, thơm kỳ diệu mà không hương vị nào có thể so sánh được sẽ biến bát nước chấm bình thường thành một loại đặc sản. Thiếu nó, những món ăn nổi tiếng xứ Bắc sẽ mất đi cái hồn Hà thành. Còn thân cà cuống thì cũng có thể rang, nướng hoặc rán lên thành một món thức nhắm ngon miệng. Chẳng thế mà nhà văn Vũ Bằng đã coi cà cuống là một loại gia vị còn quý hơn cả bát trân.