Mùa bắt ếch

Được thưởng thức dễ dàng những món ăn "trời cho" này, lũ ếch quên cả "đường đi lối về", ở lại làm tạm những cái hang dã chiến trong các bờ, mặt ruộng. Bà con nông dân gặt lúa thường bắt được những chú ếch đùn tròn quay. Sau buổi gặt, trên đòn gánh lúa thể nào cũng toòng teng vài ba chú ếch đùn.

Được thưởng thức dễ dàng những món ăn "trời cho" này, lũ ếch quên cả "đường đi lối về", ở lại làm tạm những cái hang dã chiến trong các bờ, mặt ruộng. Bà con nông dân gặt lúa thường bắt được những chú ếch đùn tròn quay. Sau buổi gặt, trên đòn gánh lúa thể nào cũng toòng teng vài ba chú ếch đùn. Với lũ học sinh vừa học vừa chăn trâu, bò chúng tôi, mùa gặt là mùa vui nhất, vì đồng ruộng đã gặt xong trống trơn, trâu bò tha hồ gặm cỏ, không còn phải chăn dắt ở những nơi chật hẹp. Mỗi đứa mang theo một giỏ tre và tỏa ra tìm ếch đùn trên những đám ruộng vừa gặt xong. Thấy được cái hang đùn đất, chỉ cần dùng tay moi đất lên là bắt được ếch. Sau mỗi buổi chăn bò, chúng tôi có thêm vài chục con ếch đem về nhà nhốt trong lu, ăn dần hoặc mẹ mang ra chợ bán. Nhiều hôm cao hứng, bắt được nhiều ếch, chúng tôi lựa những con lớn góp lại, bọc đất sét chung quanh, gom rạ nướng cùng với khoai. Khi chín, đập đất ra, mùi ếch nướng hòa quyện với mùi khoai lang nướng phả ra thơm nức mũi.

Thôn nữ khoe con ếch đùn vừa bắt được lúc gặt lúa

Rồi mùa bắt ếch đùn qua mau, khi nông dân cày ải ruộng để phơi đất cho vụ mùa sau. Trên luống cày, nắng nóng chói chang, thức ăn hết dần, lũ ếch kéo nhau trở lại quê xưa, việc bắt ếch dành cho những tay thợ săn "đẳng cấp". Lúc này, ếch đã tìm được nơi trú ngụ trong các lùm cỏ cây rậm rạp, hoặc chui vô hang sâu. Dân bắt ếch chuyên nghiệp dò theo dấu vết tìm đào hang ếch, có khi bắt được vài chục con trong một hang. Cha tôi kể rằng, có những hang ếch hàng trăm con, do rắn mai gầm nuôi để ăn nhớt của ếch. Bắt những hang ếch như thế rất khó, người bắt có thể bị rắn độc cắn chết như chơi.

 Đã cày ải mà gặp trận giông to và mưa rào đổ về, cánh đồng xâm xấp nước, ban đêm người ta nghe tiếng ếch nhái kêu râm ran và tha hồ đi bắt ếch. Ếch bị cảnh khô hạn lâu gặp mưa rào, kéo ra nhiều vô kể. Chúng thường kết đôi với nhau nên người ta dễ dàng chụp được ếch "rạp", chụp một thành hai cho mau đầy giỏ. Tuy nhiên, bắt được nhiều nhất là vào những đêm mưa giông đầu tiên.

Món ếch um với thiên niên kiện được ăn nóng với bún

Dân quê cho rằng, thịt ếch là một trong số các loại thịt ngon nhất nên gọi ếch là "gà đồng". Thịt ếch nấu canh thơm, đu đủ, măng... ngon đáo để. Ếch xào lăn với sả, ếch băm nhỏ xào với lá gừng xúc bánh tráng nướng, nấu cháo, làm mì quảng... đều là những món ăn dân dã khoái khẩu. Đặc biệt, ở vùng cao, đồng bào dân tộc Cơ tu còn chế biến món ăn rất đặc biệt từ ếch: ếch núi nướng trong ống lồ ô. Ếch núi bắt về, không lột da, mổ bỏ ruột và rửa sạch để ráo, ướp gia vị như muối, tiêu, sả, đọt thiên niên kiện... bỏ vào ống lồ ô, dùng lá thiên niên kiện đậy kín miệng ống, sau đó nướng ống cháy sém trên than hồng. Khi ăn, chỉ việc tách ống lồ ô, một mùi thơm tỏa ra ngào ngạt, món này ăn nóng với bánh tráng nướng thì khỏi chê.

Gần đây, người Kinh cũng "biến tấu" món ếch nướng từ ống lồ ô này thành món ếch um với đọt, cọng, lá thiên niên kiện non. Món này vừa lạ, thơm, vừa trị được nhiều bệnh, ăn vào thấy khỏe ra vì "thiên niên kiện" còn có nghĩa là: "ngàn năm tráng kiện" mà; còn thịt ếch thì bổ dưỡng, thanh nhiệt, giải độc.

Dù ăn bao nhiêu sơn hào hải vị, nhưng tôi vẫn nhớ mãi món ếch nướng, khoai lang nướng trên cánh đồng làng thời thơ ấu. Mỗi đêm tháng tư nghe tiếng mưa giông ào ào qua khu phố trọ, lòng tôi lại bồi hồi, rạo rực nhớ những kỷ niệm êm đềm, thi vị cùng đám trẻ quê rủ nhau bắt ếch đồng xa.

Quốc Lễ