Nghề sản xuất bột sắn dây của người Hà Nội

Người ta thường nói, cái tinh tế trong văn hóa ẩm thực của người Hà Nội là ở cách chế biến và thưởng thức món ăn đúng cách… Mỗi món ăn Hà Nội đều có hương vị, nét đẹp riêng, chẳng thế mà nó không chỉ là những thức ăn thông thường mà được nâng lên thành nghệ thuật ẩm thực...

Ở các vùng miền khác, người ta cũng ướp các loại hoa khác như hoa nhài để bột sắn dây được thơm. Nhưng ướp hoa bưởi với bột sắn dây để có hương thơm đặc biệt thì chỉ có ở phố Hàng Than và Hàng Điếu, Hà Nội.

Ảnh: diendan.nuocnga.net

Người Hà Nôi dường như quyến luyến hương hoa bưởi lắm! Người Tràng An xưa không chỉ mua hoa bưởi về nhà để ngắm và được ngửi hương hoa thơm nồng nàn đó, họ còn dùng hương hoa bưởi để ướp mía hình thành nên một món ăn rất nhã nhặn, tinh tế. Đặc biệt, người Tràng An còn dùng hương của những bông hoa bưởi có màu trắng ngọc để ướp bột sắn dây. Hương của lòng đất như hòa quyện với hương thiên nhiên, hoa lá để tạo nên một thức uống có mùi thơm vấn vương mãi đến những mùa sau.

Mùa hoa bưởi cũng là mùa hè, mùa của nắng, gió và hương hoa ngập tràn, là mùa bận rộn của người dân Hà thành ở Hàng Than, Hàng Điếu. Trên hai con phố này, những người dân có một nghề chỉ sản xuất vào mùa hoa bưởi - nghề sản xuất bột sắn dây.

Khi hương bưởi bắt đầu ngát hương theo những cơn gió đi khắp nơi thì cũng là lúc trong những ngôi nhà hay vỉa hè ở phố Hàng Than, Hàng Điếu lại xuất hiện một màu trắng tinh khôi, màu trắng của những mẻ bột sắn dây. Người ta dùng những cái mẹt thật to để phơi sắn dây cho mau khô. Phải dàn mỏng, đều lớp bột sắn dây ra trên những cái mẹt để bột có thể khô đều, Bột sắn dây phải phơi được nắng giòn thì mới giữ được màu trắng tinh và độ mịn màng.

Người dân nơi đây mua những củ sắn dây to về xay lọc thành bột. Bã sắn dây sau khi đã lọc hết nước thì trong thật bông xốp như ruốc thịt vậy. Người ta còn sử dụng những bã xơ này nấu lên thành nước uống cũng rất mát.

Ảnh: lifestyle.vzone.vn

Sau khi phơi xong, từng tảng bột sắn dây trông giống như những tảng băng mỏng, người ta sẽ bẻ nhỏ ra thành những viên sắn dây nhỏ thôi, có hình khối thật thích mắt. Những viên sắn này sau khi được phơi già nắng thì chắc nịch, vón chặt lại như chỉ chờ khi gặp nước là nó tan chảy ra để tạo nên một đồ uống tuyệt vời giúp hạ nhiệt cơ thể trong những ngày hè nóng nực này.

Khi những mẻ bột trắng phau phơi khô chuẩn bị được đóng thành gói cũng lúc người ta gom thật nhiều hoa bưởi. Những bông hoa bưởi ngát hương được ướp vào những viên sắn dây như để ấp ủ mùi hương và lưu giữ đến tận những mùa sau. Bột sắn dây phơi được nắng đem ướp với hoa bưởi, đóng thành từng gói 0,5 kg; 1kg… cho người tiêu dùng dễ lựa chọn.

Muốn chọn hoa bưởi phải đợi sau những ngày mưa phùn, tiết trời khô ráo. Khi đó hoa mới không sợ bị ủng, mùi thơm mới nồng nàn và giữ được lâu hơn, khi đem ướp với bột sắn dây thì mới thật đậm đà.

Qua túi bóng kính trong suốt, ta vẫn nhìn thấy những viên sắn dây lỏn chỏn trắng mịn bên trong. Bột sắn dây trắng tinh, thành thỏi vuông hoặc bột mịn, được đựng trong những túi bóng đó có tác dụng lưu giữ mùi hương hoa thoang thoảng được lâu hơn. Khi người ta mua về và đem ra sử dụng, mở chiếc dây thun ra, trong túi đã thoang thoảng mùi thơm làm say lòng người, mùi thơm khiến người ta phải nhớ rất lâu. Đặc biệt là khi được thưởng thức cốc nước sắn dây với đá mát lạnh có màu trắng ngà, đùng đục rất sánh, thoang thoáng trong đó là những cánh hoa bưởi vàng đã khô trong cốc.

Từng ngụm nước sắn dây mát lạnh đậm đà hương hoa bưởi mang lại cảm giác mát lạnh, sảng khoái, mọi mệt mỏi dường như tan biến đi, chỉ còn mùi hoa bưởi nồng nàn quyến rũ đâu đây.