Cải trời
Giá trị dinh dưỡng
Cây cải trời, hay còn gọi là cây cải đất, cải tảu bay – Cây cải trời có nguồn gốc từ các nước Ấn Độ, Malaisia, sau đó xuất hiện ở nhiều nước ở vùng Nam Á, Đông Nam Á, các nước Đông Dương, Trung Quốc, Australia và một số nước ở châu Phi. Ở Việt Nam cải trời mọc hoang tự nhiên ở những vùng đất ẩm, được phân bố rộng rãi ở rất nhiều khu vực trên cả nước và khu vực miền tây nam bộ, đông nam bộ.
Cải trời thuộc cây thảo, mọc đứng có thể cao tới 1m. Thân mập, có rãnh, khía rõ rệt. Lá dày, dài có răng cưa, hai mặt đều có lông, phần cuống lá có cánh. Ở góc của cuống lá có hai tai nhỏ trông như lá kèn. Cụm hoa đầu, đồng giao, mọc thành gù kép, mỗi gù con gồm 1-3 đầu. Tràng mảnh chia làm 4 thùy, 4 nhị. Bầu hình trụ. Quả hình trụ, mang một chùm lông trắng ở đỉnh.
Công dụng
Là nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon: Cải trời là loại rau bổ dưỡng được chế biến thành nhiều món ăn ngon như:
– Món rau sống: Cây cải trời non còn được dùng để ăn sống cùng các loại rau rừng khác. Hoặc có thể ăn sống kèm với cháo nóng, hoặc chấm ăn với các món thịt kho, cá kho.
– Món Xào: Rau cải trời được xào cùng với các loại như: thịt trâu, thịt bò, thịt lợn, thịt vịt, thịt chim, ếch… đều cho hương vị rất thơm ngon.
– Món canh: Cải trời rửa sạch, thái nhỏ nấu canh không, hoặc nấu với tép, xương ống hoặc được người dân nam bộ nấu canh với cá trê, các lóc … đều đem lại món ăn rất ngon, mát và bổ dưỡng.
– Món lẩu: Rau cải trời còn được dùng như một món rau để ăn cùng với nhiều loại lẩu: lẩu cua, cá bầm vò viên… và phổ biến ở các vùng quê.
– Món luộc: Rau cải trời (rau tàu bay) có thể được luộc riêng hoặc luộc lẫn với nhiều loại rau khác ăn rất ngọt và mát.
Cải trời giúp nhuận tràng: Trong thành phần rau cải trời có chứa hàm lượng nước lớn, hàm lượng chất xơ phong phú. Nên khi sử dụng cải trời để ăn (luộc, xào, ăn sống…) có tác dụng rất lớn trong việc điều trị những bệnh như táo bón, khó tiêu… giúp nhuận tràng, cải thiện đường tiêu hóa.
Cây cải trời hỗ trợ giảm cân: Theo nhiều nghiên cứu cho thấy cây cải trời giúp tiêu hóa tốt, và hạn chế quá trình hấp thu chất béo. Bên cạnh đó cải trời chứa hàm lượng lớn những loại vitamin cần thiết cho cơ thể như: Vitamin A, vitamin C. Nên cải trời là thực phẩm rất tốt cho những người muốn giảm cân và những người béo phì. Ngoài ra còn đem lại những tác dụng chống oxy hóa, khử các gốc tự do trong cơ thể, giảm nguy cơ ung thư.
Cải trời là vị thuốc quý được nhiều nước biết đến:
– Ở Ấn Độ, cải trời được dùng như một dược liệu để chữa đau bụng. Cải trời có tính mát, được ghi trong dược điển của nước này với tác dụng giải nhiệt, chống viêm, chữa các bệnh về mắt, mát gan, tiêu đờm, hạ sốt…
– Ở Java người ta sử dụng cải trời để nấu canh tạo nên món ăn vừa ngon vừa mát. Cải trời còn được sử dụng làm thuốc trị mụn nhọt, hay trong điều trị cầm máu vết thương, mất ngủ, điều trị các chứng như băng huyết, chảy máu cam, tức ngực, ho có đờm. Ngoài ra còn điều trị các chứng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa như: táo bón, đái vàng, đái rắt, nóng trong..
– Ở Malaixia người ta sử dụng cải trời để chế tạo ra một loại tinh dầu thơm giúp xua đuổi sâu bọ…
– Ở Việt Nam cây cải trời được dùng với nhiều công dụng khác nhau. Ngoài việc được dùng làm nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon, dân giã quen thuộc thì cải trời có vị đắng, tính bình còn được sử dụng trong giải nhiệt, tiêu viêm, cầm máu, sát trùng…
Cải trời là nguyên liệu trong bài thuốc dân gian trị bướu cổ: Sử dụng một nắm rau cải trời vừa đủ, rửa sạch , thái nhỏ xay lọc lấy nước uống. Hoặc cũng có thể nấu canh ăn. Tuy nhiên uống trực tiếp nước cải trời thay nước sẽ cho kết quả cao nhất. Uống kiên trì trong thời gian dài sẽ có tác dụng điều trị hiệu quả bệnh bướu cổ.