Rau đắng biển
Giá trị dinh dưỡng
Rau đắng biển (Bacopa) có tên khoa học là Bacopa monnieri, họ hoa mõm chó. Được sử dụng lâu đời ở Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trên thế giới để chữa nhiều bệnh. Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu về tác dụng của rau đắng biển và ứng dụng nó để phục vụ cho công tác bảo vệ sức khỏe con người.
Rau đắng biển ưa sống ở môi trường ẩm ướt, phát triển trong các kênh mương, suối, vùng cửa sông ven biển, đầm lầy, hay những bãi biển đầy cát trắng. Người ta tìm thấy loài cây này ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới nhiều nước châu Á. Rau đắng biển thường không thích hợp với khí hậu ôn đới, tuy nhiên, nó cũng được nhân giống rộng rãi tại miền Nam Hoa Kỳ và vùng Vịnh Mexico. Phạm vi phát triển rộng là một minh chứng cho khả năng sinh sản bằng hạt hoặc vô tính trong một loạt các điều kiện thích hợp. Tại Việt Nam, rau đắng biển phân bố rộng rãi khắp các vùng đồng bằng và Trung du miền Bắc và miền Nam. Mọc ở nơi nhiều ánh sáng, trên nền đất hay đất pha cát ẩm từ vùng thấp đến độ cao 500m. Các tỉnh thành có nhiều rau đắng biển như: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Nam, Huế, Quảng Nam, Khánh Hòa, Bình Định, Tây Ninh, Ninh Thuận, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ...
Công dụng
Tăng khả năng nhận thức: Loại rau này giúp tăng cường khả năng dẫn truyền xung thần kinh nên có tác dụng trong việc kích thích não bộ, tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung. Một số hợp chất hữu cơ trong rau đắng giúp kích thích các phản ứng sinh hóa trong não, từ đó tăng cường khả năng dẫn truyền xung thần kinh, kích thích não bộ tăng khả năng nhận thức, tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung. Khi ăn rau đắng, cơ thể còn được kích thích sản sinh các phản ứng sinh hóa trung hòa mới, giảm tình trạng stress. Nên nó có thể hỗ trợ điều trị tốt các bệnh có liên quan đến hệ thần kinh như chứng mất trí nhớ và bênh Alzheimer, hỗ trợ điều trị rối loạn tăng đông giảm chú ý ở trẻ em, giảm lo lắng trầm cảm ở người cao tuổi.
Tác dụng giảm đau: Một số thử nghiệm cho thấy rau đắng biển có tác dụng giảm đau tương tự morphine. Nó còn giúp bảo vệ chức năng của các cơ quan trong cơ thể khỏi độc tính của các loại thuốc giảm đau hay chất kích thích.
Tác dụng giảm lo âu và căng thẳng: Các hoạt chất trong rau đắng có tác động tích cực đến việc cân bằng một số loại hormone trong cơ thể, nhất là các hormone gây căng thẳng, mệt mỏi, giúp con người cảm thấy bình tĩnh và thoải mái. Nó đã có trong thành phần thuốc hỗ trợ điều trị chứng động kinh của ông cha ta từ xa xưa, ngăn ngừa cơn động kinh, rối loạn lưỡng cực và chứng đau dây thần kinh.
Khả năng chống viêm: Rau đắng có thể giúp giảm sưng và phù nề, giảm viêm. Những người bị bệnh viêm khớp, bệnh gút, loét dạ dày, viêm ruột,… sử dụng thêm loại rau này trong quá trình hỗ trợ điều trị bệnh đều có kết quả rất khả quan. Những người bình thường ăn loại rau này thường xuyên cũng có tác dụng ngăn ngừa một số loại bệnh liên quan đến đường tiêu hóa. Với những vết thương ngoài da, sử dụng nước rau đắng bôi lên khu vực bị ảnh hưởng sẽ nhan chóng chữa lành vết thương, hạn chế để lại sẹo.
Chứa chất oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa ung thư: Trong rau đắng có nhiều chất chống oxy hóa có tác dụng loại bỏ các gốc tự do, tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Các gốc tự do này là nguy cơ tiềm ẩn gây nên các loại bệnh nguy hiểm, trong đó có bệnh ung thư. Các gốc tự do ảnh hưởng đến hầu hết các bộ phận trong cơ thể nên nếu bổ sung rau đắng vào chế độ ăn hàng ngày có thể tăng cường quá trình trao đổi chất của cơ thể và phòng ngừa một số loại bệnh tật.
Hạ đường huyết an toàn: Một nghiên cứu gần đây trên động vật cho thấy, ăn rau đắng biển có mối liên hệ với lượng đường trong máu. Tùy theo từng tình trạng bệnh lý, khi ăn rau đắng có thể giúp hạ huyết áp an toàn. Tuy nhiên, vẫn cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu khác trước khi ứng dụng chiết xuất rau đắng biển vào các loại thực phẩm chức năng hay thuốc dành cho bệnh nhân bị tim mạch, tăng huyết áp…
Lưu ý khi sử dụng
Dù chỉ là một loại rau thông dụng nhưng không phải ai cũng có thể ăn thỏa thích loại rau này. Theo lời khuyên của các nhà khoa học thì có một số người nên cẩn thận khi sử dụng chúng làm thực phẩm. Cụ thể:
Những người bị bệnh tim hoặc tiểu đường nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn nhiều loại rau này vì có thể gây nhịp tim không đều và có thể ảnh hưởng đến đường huyết và nồng độ insulin trong máu.
Những người đang dùng thuốc chống đông máu không nên dùng rau đắng biển trước khi chuẩn bị phẫu thuật hoặc nhổ răng.
Những người đang dùng thuốc chống trầm cảm sertralin (tên biệt dược Zoloft hoặc Lustral), người đang dùng thuốc hỗ trợ điều trị các bệnh lý tuyến giáp cũng không nên ăn rau đắng.