Làm gì khi con trẻ lơ đãng!

Trao đổi với chuyên viên tâm lý, chị Thái An mới nhận thấy rằng con gái chị đang thiếu các kỹ năng chú ý các lĩnh vực hoạt động trong học tập, lao động, vui chơi  giải trí. Nếu hiện tượng này kéo dài, cháu sẽ rơi vào trạng thái trầm cảm, ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập. Do đó, gia đình chị Thái An cần phối hợp với các thầy cô luyện tập cho con gái thói quen tập trung và hệ thống những kỹ năng chú ý cần thiết. Có được những kỹ năng đó, con gái chị Thái An sẽ làm chủ được quá trình học tập, bình tĩnh giải quyết các vấn đề theo kế hoạch.

Sự tập trung và vận dụng thành thạo các kỹ năng chú ý đối với trẻ là rất quan trọng. Do đó, cần bồi dưỡng cho con tinh thần chuyên tâm học tập từ nhỏ thông qua việc thực hành tốt các kỹ năng chú ý.

Ảnh: GettyImages.com

Kỹ năng chú ý một thời điểm được nhiều đối tượng. Kỹ năng này sẽ giúp cho trẻ bao quát được tình hình, thực hiện một cách sâu sát, cụ thể, tỉ mỉ, chủ động làm tốt mọi công việc. Để giúp trẻ trong cùng một lúc có thể chú ý đến nhiều  đối tượng khác nhau, người lớn cần phải cùng trẻ xác định mục đích, kế hoạch của công việc cần làm. Cha mẹ phải nắm được khả năng có thực của con để xác định khối lượng cần quan tâm, chú ý lớn hay nhỏ, nhiều hay ít cho phù hợp. Đối với trường hợp bé Thái Hà, cha mẹ cần giúp cháu xác định rõ kế hoạch học tập bao nhiêu môn trong một buổi, các môn học đó được tiến hành xen kẽ hay thứ tự lần lượt? Mục đích đạt được sau mỗi buổi học? Cháu sẽ phải sử dụng những phương pháp nào để tiến hành học tập? Những vấn đề đặt ra phải tùy theo năng lực và hứng thú của cháu.

Kỹ năng linh hoạt, mềm dẻo. Là kỹ năng chuyển sự tập trung chú ý từ đối tượng này sang đối tượng khác kịp thời phục vụ nhiệm vụ mới. Kỹ năng này giúp cho trẻ hành động nhanh nhẹn, khẩn trương, hoạt bát. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, trẻ cần được nghỉ ngơi thoải mái, không quá căng thẳng, bảo đảm sự tập trung chú ý cao vào những nhiệm vụ cần thiết.

Kỹ năng phân phối chú ý vào nhiều đối tượng trong hoạt động. Là khả năng định hướng ý thức vào nhiều đối tượng trong hoạt động nhưng không phải là chia đều ý thức vào các đối tượng. Khi trẻ tiến hành nhiều hoạt động cùng một lúc thì cần tập trung nhiều hơn vào hoạt động chính. Đối với bé Thái Hà, cha mẹ cần giúp cháu xác định nhiệm vụ quan trọng nhất trong học tập ở trường là nghe giảng và hiểu bài.

Kỹ năng duy trì ý thức vào đối tượng đã chọn. Đó là kỹ năng tập trung chú ý vào một đối tượng hoặc để giải quyết một công việc trong thời gian lâu dài. Tuy vậy, kỹ năng này phụ thuộc nhiều vào lứa tuổi. Học sinh tiểu học chỉ có khả năng duy trì chú ý nghe giảng và học tập từ 30 - 40 phút, học sinh trung học từ 40 - 50 phút và ở bậc đại học là 80 - 90 phút. Nếu phải tập trung chú ý với cường độ cao và thời gian quá lâu thì thần kinh sẽ căng thẳng, mệt mỏi, chất lượng và hiệu quả sẽ bị giảm sút.

Việc hình thành kỹ năng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tinh thần trách nhiệm, hứng thú, tâm trạng, sự hiểu biết, các phẩm chất ý chí của cá nhân, sức khỏe… Ngoài ra, còn phụ thuộc vào đặc điểm, tính chất của hoạt động đang tiến hành. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần quan tâm đến sức khỏe, tâm trạng… của trẻ trong khi học tập và thực hiện các hoạt động khác.

Khi nghiên cứu về sự chú ý, các nhà tâm lý học chỉ ra rằng, có loại chú ý nảy sinh sau khi con người có chủ định tập trung vào một đối tượng trong khoảng thời gian nhất định. Vì vậy, khi mới ngồi vào bàn học trẻ ít để tâm chú ý việc làm bài tập, về sau sức tập trung tăng dần, sau 15 phút đạt đến đỉnh điểm. Cha mẹ  nên căn cứ vào quy luật này, có thể cho trẻ  làm những bài tập dễ trước, bài tập khó làm sau hoặc để trẻ học những môn mà chúng có hứng thú trước, sau đó chuyên tâm vào giải quyết các môn “bắt buộc”.

Lê Phạm Phương Lan
(Giảng viên tâm lý học)