Cá ba sa
Giá trị dinh dưỡng
Cá ba sa còn có tên gọi là cá giáo, cá sát bụng, là loại cá da trơn trong họ Pangasiidae có giá trị kinh tế cao, được nuôi tập trung tại nhiều nước trên thế giới. Loài này là loài bản địa ở Đồng Bằng Sông Cửu Long tại Việt Nam và lưu vực sông chao Phraya ở Thái Lan. Loài cá này là thực phẩm quan trọng ở thị trường quốc tế. Chúng thường được gắn nhãn ở Bắc Mỹ và Úc với tên là " Cá Basa hay " bocourti". Ở Việt Nam hai họ chính trong bộ cá trơn được nghiên cứu là họ Pangasiidae và Clariidae. Họ Pangasiidae có 21 loài thuộc 2 giống: giống Pangasius có 19 loài và giống Helicophagus có 2 loài. Có một loài sống trong nước lợ, 2 loài sống ở biển. Tính ăn của các loài trong họ Pangasiidae thay đổi tùy theo giai đoạn phát triển của cá thể. Trong họ Pangasiidae 2 loài cá ba sa và cá tra là cá nuôi kinh tế của Đồng Bằng Sông Cửu Long, đặc biệt trong hình thức nuôi tăng sản. Hàng năm nghề nuôi cá bè cung cấp hàng ngàn tấn cá ba sa cho thị trường trong nước, thêm vào đó là hàng ngàn tấn nguyên liệu cho thức ăn gia súc.
Công dụng
Cá basa thuộc loại cá da trơn, gần giống cá trê, có vị ngọt, tính bình, tác dụng bổ huyết, sinh tân, ích khí, giảm đau nhức... Ăn cá basa rất tốt với trẻ em còi, chậm phát triển, chứng nhức mỏi xương khớp, sinh lý yếu, tóc bạc sớm và bệnh liên quan khí huyết hư. Một vài món ăn bài thuốc chữa bệnh từ cá basa:
Canh cá basa om hoa chuối: Chữa hay bị nặng ngực đau tức hông sườn. Cá basa, hoa chuối, đậu phụ, riềng, mẻ, sả, lá lốt, tía tô, nghệ, tiêu, ớt, mắm, muối gia vị vừa đủ om nhừ ăn.
Cá basa om riềng mẻ: Chữa chóng mặt, hoa mắt, miệng khô. Cá basa riềng, đậu phụ, cơm mẻ, nghệ, ớt, mắm tôm, tiêu gia vị vừa đủ kho ăn kèm rau như xà lách, dưa leo, chuối chát, rau thơm.
Lẩu cá basa: Chữa người nóng khó ngủ váng đầu ù tai. Cá basa, lá giang, cà chua, dứa, me, hành lá, rau đắng, hoa lý, hoa chuối, đậu bắp, giá đỗ, mắm muối gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn.
Canh chua cá basa: Chữa người gầy nóng, táo bón. Đầu cá basa, cà chua, me, dọc mùng, giá đỗ, mùng tơi, rau mùi, rau thơm, hành tươi, ớt gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
Canh cá basa hoa lý: Chữa sinh lý yếu, đau lưng mỏi gối, ù tai. Cá basa, hoa lý, cà chua, tiêu hành ngò, mắm muối gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
Cá basa nấu chua cay: Chữa người gầy khó lên cân, ăn ngủ kém... Cá basa, thơm, cà chua, me, dọc mùng, bắp chuối, đậu bắp, giá đỗ, rau om, ngò gai ớt gia vị vừa đủ nấu ăn...
Lẩu cá basa rau nhút: Chữa đau mỏi khớp do phong thấp tý. Cá basa, xương heo, lá giang, cà chua, hành lá, rau đắng, rau nhút, hoa chuối, giá, mắm muối gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn.
Cá basa chiên giòn: Chữa phụ nữ có thai chậm phát triển. Phi lê cá basa, bột chiên, bột mì, trứng gà, hạt nêm, tiêu, chanh, dầu ăn, sốt mayonnaise, gia vị vừa đủ tẩm với cá chiên ăn kèm rau sống như dưa leo, xà lách, rau tía tô, rau mùi, rau thơm...
Cá basa om chuối đậu: Chữa đái tháo đường, người gầy, miệng khô. Cá basa, chuối xanh, thịt ba chỉ, đậu phụ, nghệ, riềng, cơm mẻ, ớt, mắm tôm, tía tô, lá lốt, tiêu, gia vị vừa đủ, om ăn.
Cá basa nấu lá giang: Chữa trẻ em ăn được gầy sút, nội nhiệt. Cá basa, lá giang, cà chua, hành lá, rau đắng, hoa chuối, đậu bắp, giá đỗ, mắm, muối, dầu ăn, tiêu gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
Cá basa kho tộ: Chữa phụ nữ sau sinh, sữa ít. Cá basa, thịt ba chỉ, gừng, hành tím, mắm, muối, đường, tiêu, nghệ, ớt, gia vị vừa đủ, kho ăn kèm rau như xà lách, rau mùi, ngò tàu, rau thơm.
Lưu ý khi sử dụng
Thịt cá basa bổ béo, ngọt, thơm ngon giàu dưỡng chất, những người mập phì thừa cân không nên dùng nhiều, khi chế biến để cá hết mùi tanh nên rửa cá bằng nước ấm, mổ bụng lấy màng trắng và rửa qua cá với dấm hoặc chanh.