Cá bống

Giá trị dinh dưỡng

Cá bống là loại cá nhỏ, mình tròn, dài, có vảy nhỏ, thân nhớt và không có ngạnh. Tùy từng loài, cá bống có thể sống ở nước ngọt, nước lợ và nước mặn. Đó là cá bống mú, bống cát, bống dừa, bống sao, bống đá, bống thòi lòi…

Có rất nhiều loại cá bống: 

Cá bống sôngBống mú là loại hay đớp bóng trên mặt nước thân to thịt ít ngon. Bống vồ đầu to, bống nhọn hay bống găm thịt dai kho tiêu cũng không thật ngon. Chỉ có cá bống cát mình tròn, có màu vàng nhạt đến vàng ươm, thịt chắc kho tiêu là ngon nhất.

Cá bống nước lợ: Bống rạ (bống trắng), phổ biến nhất sống ở vùng lợ nhẹ, kích thước cũng được coi là lớn nhất. Loại bống này thân thuôn dài, đầu hơi nhọn nhưng miệng rộng ngoác, chúng thường xòe bộ vây rộng ẩn trong những khe đá, hốc đất nơi nước chảy. Ngoài ra còn có: Bống định, Bống thác lác, Bống mũn...

Cá bống biển: Bống cờ lửa, Bống máy bay, Bống sọc, Bống sọc mỏ vàng, Bống trắng, Bống đen, Bống tượng...

Công dụng

Dùng để chế biến các món ăn: Bống kho, bống rán, canh bống chua...

Ngoài ra, một số loại bống biển còn dùng để làm cảnh.

Theo Đông y, cá bống vị ngọt mặn, tính bình, vào tỳ vị, can thận. Có tác dụng kiện tỳ ích khí, hòa vị, bổ can thận, cường kiện cân cốt, hành huyết mạch, tiêu tích trệ, lợi thủy, an thai.

Cách chọn

Tùy từng mục đích sử dụng mà ta chọn các loại bống khác nhau: ăn hay để làm cảnh.

Để ăn: ta nên chọn cá bống tươi sống, mắt sáng, đen, không có mùi ươn, thịt cá còn đàn hồi.

Để làm cảnh: nên chọn những loài có màu sắc sặc sỡ, khỏe mạnh.

Bảo quản

Có thể dùng nhiều cách để bảo quản cá bống:

Bảo quản cá tươi: Cá vẫn sống có thể cho vào thau nước và thở bằng oxy. Ngoài ra, cũng có thể cho cá ra ao, hồ, sông ngòi, biển nuôi kiểu chăn nuôi.

Bảo quản đông lạnh: Làm sạch cá, rửa sạch, để ráo nước, rắc một chút muối lên mỗi lớp cá rồi cho vào tủ đông. Cách này có thể để được vài tháng.

Bảo quản phơi khô: Tùy từng mục đích sử dụng mà ta có thể mang cá phơi khô rồi ăn dần. Nếu muốn ăn rán hay kho thì ta có thể bảo quản theo phương pháp này.

Lưu ý khi sử dụng

Chỉ làm rã đá đông lạnh trước khi nấu, bằng cách tốt nhất là để trong tủ lạnh khoảng 24 giờ. Nếu cần rã mau hơn, có thể để nguyên gói giấy bọc trong chậu và cho nước lạnh chảy qua. Không nên ngâm trong nước nóng hoặc để rã ở nơi nóng, nắng vì như vậy vi khuẩn dễ làm hư cá.

Sau khi rã đá thì ăn cá ngay, không nên cất lại vào tủ đá, vì vi khuẩn có thể xâm nhập cũng như cá bắt đầu hư hỏng.

Độc tố trong cá bống vân mây chủ yếu là tetrodotoxin, vốn cũng có trong một số loài thuỷ sản độc hại khác như cá nóc, con so... Độc tố này tập trung hầu hết ở da cá bống vân mây, “Tốt nhất khi ăn, người dân cần loại trừ những con cá có hình dáng nghi ngờ giống cá bống vân mây. Ngoài đường thức ăn, cũng phải cảnh giác nguy cơ ngộ độc qua phản ứng tự vệ do vô tình hoặc cố ý đụng chạm, sờ mó phải cá, bị cá làm tổn thương. Các chất độc trong tuyến nước bọt của cá có thể chuyển vào cơ thể người thông qua vết thương:"