Cải bó xôi

Giá trị dinh dưỡng

Cải bó xôi hay còn gọi là rau chân vịt hoặc rau bina, có tên khoa học ( Spinacia oleracea L. Chenopodiaceae) là một loài thực vật có hoa thuộc họ Dền, có nguồn gốc ở miền Trung và Tây Nam Á. Cải bó xôi thường có cuống nhỏ và lá xanh đậm, lá mọc chụm lại ở một gốc bé xíu. Thân và lá dòn, dễ gãy, dập. Cải bó xôi có hình dáng gần giống rau cải ngọt. Tuy nhiên lá của nó hình bầu bầu hơn (giống cái chân vịt), lá có màu xanh đậm hơn, thân và lá đều dầy và tròn hơn. 

 

Công dụng

1. Chống ung thư tiền liệt tuyến: Cũng như vitamin C và E, carotenoid là chất chống oxy hóa mạnh, tham gia tích cực vào việc khống chế sự phân chia của các tế bào gây ung thư. Theo các nhà khoa học thì cơ thể chúng ta chỉ có thể sống và phát triển được không chỉ với một, hai mà là rất nhiều loại chất chống oxy hóa khác nhau, trong đó carotenoid tìm thấy trong cải bó xôi lại có khả năng phòng và ngừa ung thư tiền liệt tuyến.

2. Chống ung thư buồng trứng: Một nghiên cứu cho thấy: Nguy cơ ung thư buồng trứng ở những người ăn nhiều rau có chứa chất kaempferol (thuộc nhóm flavoinoid) giảm đến 40% so với những người hấp thụ chất này ít hơn. Ngoài ra họ cũng phát hiện có sự giảm bớt 30% nguy cơ của bệnh ung thư buồng trứng ở những người tiêu thụ chất luteolin (cũng thuộc nhóm flavonoid) cao nhất so với những người tiêu thụ chất này ở mức thấp nhất. Hàm lượng các chất này đặc biệt nhiều trong cải bó xôi, trà xanh, hành cải xoăn, rau diếp, bông cải xanh.

3. Giúp xương chắc khỏe: Vitamin K rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của xương. Nó đảm nhận vai trò kích hoạt osteocalcin, một loại protein non- collagen chính trong xương.
 

Osteocalcin neo chặt các phân tử calcium molecules trong xương . Nếu không đủ vtamin K1, thì lượng oteocalin sẽ không chính xác, và sự khoáng hóa xương sẽ bị suy yếu. Cải bó xôi không chỉ giàu vitamin K, mà còn chứa cả mage – một dưỡng chất tuyệt vời trong việc tạo xương.

4. Tốt cho mắt: Luteun là 1 loại carotenoid có tác dụng ngăn ngừa các bệnh về mắt như bệnh thoái hóa điểm đen và đục thủy tinh thể ở người già, thường có trong các loại rau có màu xanh, đặc biệt là cải bó xôi, cải xoăn và bông cải xanh.

5. Bảo vệ tim mạch: Để chữa các bệnh liên quan đến tim mạch như xơ vữa động mạch, đái tháo đường luôn cần những dưỡng chất có ích để hòa tan nước và chất béo vón cục trong thành mạch máu. Hai loại vitamin C và vitamin A tập trung nhiều trong cải bó xôi  lại có thể làm nên những kỳ tích này.

Một số món ăn, bài thuốc từ cây cải bó xôi: Với vị ngọt, thơm, giòn, cải bó xôi có thể dùng ăn sống hoặc chế biến thành nhiều món ăn ngon nhưng ăn chín thường giàu dinh dưỡng hơn.

1. Nhuận trường, thông đại tiện: Nấu gạo tẻ thành cháo, sau đó cho cải bó xôi (đã rửa sạch, để ráo, cắt khúc) vào đun sôi lại là dùng được.

2. Tăng tiết dịch tụy mật, các tuyến nội tiết: 300g cải bó xôi rửa sạch, xắt sợi nhỏ, 50g cật heo, 50g gan bò, 3g hành tây. Tất cả nấu trong 500ml nước, nêm 1/3 muỗng bột nêm, còn 150ml, cho thêm 3 tép đầu hành lá. Ăn sáng, trưa, chiều, liền trong 3 tuần.

3. Bổ trợ tim suy: 250g cải bó xôi, 150g dây lá chùm bao (lạc tiên), 5g cam thảo, sao khử thổ chung 3 thứ rồi tán nhuyễn uống uống liên tục với nước sôi để nguội.

4. Chống hoại huyết: 150g cải bó xôi, rửa sạch, xắt sợi nhỏ, ngâm chung với 1/3 muỗng cà phê muối khoảng 1 giờ. Sao, khử thổ, tán nhuyễn. Lúc khát, pha 1 muỗng canh trong 30ml nước đun sôi để nguội. Uống 1 - 4 lần/ngày. Liên tục trong 10 ngày.

5. Chống thiếu máu, hạ huyết áp: 100g cải bó xôi, rửa sạch, xắt nhỏ, cho ½ muỗng cà phê bột nêm, 3g hành tây xắt khoanh. Nấu 3 chén nước còn 1 chén. Ăn cái, uống nước ngày 2 lần.

6. Trị mắt quáng gà: 500g cải bó xôi tươi, nghiền nát lấy nước, mỗi ngày uống 2 lần.

7. Phòng ngừa cao huyết áp, đi đại tiện khó: Cải bó xôi tươi 300g, cho vào nước sôi ngâm trong vòng 3 phút, sau đó vớt ra trộn với muối, dầu vừng. Mỗi ngày ăn hai lần.

8. Chữa viêm cấp đường tiêu hóa, táo bón, kiết lị: 100g cải bó xôi, 1/3 muỗng cà phê muối, nấu với 3 chén nước, còn 1 chén. Người lớn uống một lần vào buổi trưa. Trẻ em uống sáng và chiều.

9. Cần cho thai phụ: Ăn cải bó xôi trong 3 tháng đầu mang thai giúp hình thành các dây thần kinh ghi nhớ, học tập ở bào thai.

 

 

 

Cách chọn

Khi bán rau cải bó xôi người ta thường để cả rễ, rễ rau có màu hồng. Nên chọn bó rau nào còn tươi và xanh, vì như thế chất dinh dưỡng trong rau mới còn nguyên vẹn.

Bảo quản

Nên bảo quản trong túi nilon kín miệng ở ngăn mát tủ lạnh.

Loại rau này cũng rất dễ hỏng, vì vậy không nên để quá lâu rất dễ mất đi lượng vitamin dồi dào trong rau.

Lưu ý khi sử dụng

Khi chế biến, chú ý nên rửa sạch cả rễ hồng để dùng chứ không bỏ đi. Rễ rau này có rất nhiều chất xơ, vitamin, khoáng chất, lại không có chất béo, nếu được kết hợp cùng gừng tươi thì sẽ ngăn ngừa được rất nhiều bệnh.

Rau cải bó xôi thái nhỏ sẽ có lợi cho sức khỏe hơn rau giã nát hoặc xay nhuyễn.

Một chú ý quan trọng là nên chần qua nước sôi trong 1-2 phút rồi vớt ngay ra rửa lại bằng nước lạnh, như thế sẽ làm giảm đi vị chát và axit oxalic (khi nó kết hợp với canxi trong cơ thể con người dễ hình thành sỏi). 

Người bị sỏi thận, lao phổi, lạnh bụng không nên ăn cải bó xôi nhiều. Khi chế biến, nên nấu ở nhiệt độ vừa đủ nhằm bảo toàn nguồn dinh dưỡng.

Không dùng cho những người đang sử dụng thuốc làm loãng máu như Warfarin.