Nấm hương

Giá trị dinh dưỡng

Nấm hương hay còn gọi là nấm đông cô (danh pháp hai phần: Lentinula edodes ) là một loại nấm ăn có nguồc gốc bản địa ở Đông Á. Nấm hương có dạng như cái ô, đường kính 4–10 cm, màu nâu nhạt, khi chín chuyển thành nâu sậm. Nấm hương có một chân đính vào giữa tai nấm. Mặt trên tai nấm màu nâu, mặt dưới có nhiều bản mỏng xếp lại.Trên mặt nấm có những vảy nhỏ màu trắng. Thịt nấm màu trắng, cuống hình trụ. Nấm mọc ký sinh trên những cây có lá to và thay lá mỗi mùa như dẻ, sồi, phong. Loài thực vật này mọc hoang nhiều ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Ở Mỹ, nông dân trồng nấm hương tại các trang trại. Mỗi khúc gỗ có thể cho nấm ký sinh 3-7 năm.

Công dụng

Bổ sung sắt cho cơ thể: Nấm hương được coi là thực phẩm cho những người bị thiếu máu do thiếu sắt, cao huyết áp, tiểu đường, trẻ em suy dinh dưỡng. Sách Đông y viết về nấm hương vị ngọt tính bình, có công dụng bổ tỳ, ích khí, dưỡng huyết, hòa huyết, tiêu đờm.

Giải độc và bảo vệ gan: Nấm hương có tác dụng giải độc và bảo vệ tế bào gan rất tốt. Các polysaccharide trong nấm hương có khả năng hoạt hoá miễn dịch tế bào, thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển của tế bào lympho, kích hoạt tế bào lympho T và lympho B - những tế bào đóng vai trò chính trong việc bảo vệ cơ thể.

Tăng cường hệ miễn dịch: Ngày nay các nhà khoa học đã khẳng định nấm hương có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể, ức chế tế bào ung thư, hạ huyết áp, giảm cholesterol máu, phòng ngừa sỏi thận và sỏi tiết niệu, trợ giúp tiêu hoá... Vì vậy, đây được coi là thực phẩm cho những người bị thiếu máu do thiếu sắt, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, trẻ em suy dinh dưỡng...

Phòng ung thư: Theo một nghiên cứu, nấm hương có chứa một chất hóa học đặc biệt mang tên AHCC - một loại hợp chất pha trộn các axit amin, polisaccarit và khoáng chất, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch bằng cách gia tăng số lượng các tế bào giúp cơ thể chống lại sự nhiễm trùng, và ngăn chặn sự phát triển của khối u.

Bổ thận tráng dương: Dân gian cho rằng kết hợp nấm hương với bồ dục lợn, và cho thêm gia vị vừa đủ có tác dụng bổ thận tráng dương rất hiệu quả. Nấm hương ngâm nước cho nở hết rồi rửa sạch, cắt chân. Bồ dục lợn bổ đôi, ngâm nước lạnh 2 giờ, lọc bỏ gân trắng rồi thái miếng. Xào nấm và bồ dục lợn riêng rẽ, khi chín thì trộn cả hai vào nhau. Phương này có tác dụng kích thích tiêu hóa, thích hợp cho những người yếu sinh lý, hay đau lưng mỏi gối, ăn uống không ngon miệng.

Cách chọn

Đối với nấm tươi: Màu sắc phải tươi, không bị dập nát, mùi thơm tự nhiên. Không mua nấm mà chóp có nếp nhăn hay thâm đen. Mua loại nấm có lớp tơ mỏng bọc trên chóp nấm. Cuống nấm chắc chắn, màu sắc đồng đều. Nếu nấm đã nở thành lá thì các tia phải đều, đẹp và khô ráo. Nếu cắt đầu nấm có dịch trắng chảy ra cẩn thận nấm có độc tố.

Đối với nấm khô: Chọn loại chắc, không đứt gãy, không có vết mốc màu trắng.

Bảo quản

Đối với nấm tươi: Nên dùng trong mười hai giờ sau khi thu hái. Để bảo quản nấm tươi lâu mà không bị mất chất bạn nên cắt rễ, nhúng nấm vào nước sôi trong 1-2 phút rồi rửa lại nước lạnh. Hoặc cho nấm vào chậu, đổ ngập nước cho vào ngăn mát tủ lạnh. Cách này sẽ bảo quản được 3-4 ngày.

Đối với nấm khô: Nên để ở nơi thoáng mát, không cho vào túi nilon, buộc kín. Khi sử dụng, bạn ngâm chúng trong nước ấm 10 phút để cánh nở hết rồi rửa sạch đất cát còn bám lại, cắt bỏ chân.

Lưu ý khi sử dụng

Chế biến sai cách sẽ khiến giá trị dinh dưỡng của nấm bị giảm sút, hơn nữa nó còn khiến chúng biến thành chất độc không ngờ gây hại, thậm chí là ảnh hưởng lớn tới tính mạng mà bạn không hề hay biết.

Rửa nấm quá kỹ trước khi chế biến:  Thông thường nấm chỉ mọc được trong môi trường sạch. Do đó, nếu rửa nấm quá kỹ sẽ làm mất đi những dưỡng chất của nấm. Hơn nữa nấm sẽ hút rất nhiều nước và khi ngấm nước vào thì nó sẽ trở nên rất nhạt nhẽo sau khi nấu chín. Bạn chỉ nên dội qua nước, thậm chí là không cần rửa nếu cơ sở bạn mua nấm là đảm bảo. Bạn chỉ cần cắt chân nấm, lau sạch bằng khăn ẩm hay bàn chải sạch để nấm giữ được mùi, vị tốt nhất.

Nấu nấm dưới nhiệt độ thấp:  Khi nấu ở nhiệt độ thấp nấm sẽ ra nhiều nước khiến món ăn bị mất mùi, vị, màu sắc và thẩm mỹ của món ăn cũng không còn nữa. Do đó, xào nấu nấm nên nấu dưới ngọn lửa lớn sẽ ngon hơn rất nhiều.

Nấu nấm bằng nồi nhôm:  Hoạt chất của nấm tác dụng với nồi nhôm sẽ khiến nấm bị ngả màu thâm đen. Do đó, bạn không nên dùng vật dụng bằng nhôm để xào nấu nấm.

Cho quá nhiều dầu ăn: Thực chất nấm rất dễ hút chất lỏng và nước, nếu bạn có cho nhiều dầu ăn vào để xào cũng không phát hiện ra điều đó. Tuy nhiên, hậu quả của việc cho nhiều dầu ăn vào nấm là khiến chúng làm cản quá trình hấp thụ dinh dưỡng của nấm vào cơ thể của chúng ta, gây đầy bụng, khó tiêu, thậm chí có thể khiến bạn mắc chứng trào ngược dạ dày.

Không nấu chín hoàn toàn: Cần đun sôi nấm trong khoảng từ 5 đến 10 phút để đảm bảo nấm đã chín hoàn toàn, hợp vệ sinh và không gây hại cho cơ thể. Nếu các chất trong nấm chưa được chín kỹ hay các vi khuẩn chưa được diệt gọn sẽ gây hại cho sức khỏe.

Một lưu ý nữa là nấm mang tính bổ âm nên khi dùng kèm không nên uống đồ lạnh như trà đá, café đá, hay các thức uống mang tính mát, hạ nhiệt... sẽ làm bạn bị đau bụng.