Ngó sen

Công dụng của ngó sen: 

Ngó sen khi để sống có tính hàn (lạnh). Có tác dụng thanh nhiệt, tán ứ, làm cho hết nôn (chỉ ẩu), giải khát, tỉnh rượu, thường dùng để chữa trị các chứng xuất huyết do nhiệt. Đặc biệt là phụ nữ sau khi sinh đẻ thường phải kiêng những thứ sống lạnh, nhưng vẫn có thể sử dụng được ngó sen.

Ngó sen chín có tính ôn (ấm). Có tác dụng kiện Tỳ khai Vị, làm ngừng ho (chỉ khái), dưỡng huyết, sinh cơ; dùng chữa các vết thương lở loét lâu ngày không kín miệng, ... Khi đã nấu chín, tuy tác dụng thanh nhiệt tán ứ của ngó sen có giảm đi một chút, nhưng tác dụng tư dưỡng và bổ âm lại được tăng cường; vì vậy những người Tỳ Vị hư nhược, nhất là người cao tuổi, ăn ngó sen chín rất tốt.

Ngó sen sau khi đã sao cháy thành than, thì tác dụng cầm máu lại càng mạnh thêm. Khi ăn ngó sen, người ta thường hay nhặt bỏ "mấu" (ngẫu tiết), làm như vậy không thật hợp lý. Bởi lẽ, ngẫu tiết là thứ thuốc cầm máu rất hay, có thể chữa được nhiều dạng xuất huyết, như chảy máu cam, ho hoặc nôn ra máu, đại tiện ra máu, phụ nữ bị băng lậu, v.v..

Một số bài thuốc chữa bệnh từ ngó sen:

Chữa các chứng xuất huyết: Theo kinh nghiệm dân gian, trong những trường hợp bị chảy máu, như máu cam, đại tiểu tiện ra máu, ... chỉ cần lấy độ chục cái ngó sen, đem giã nát, thêm chút đường đỏ rồi đun lên uống vào buổi sáng và buổi tối; thông thường trong khoảng mươi hôm là khỏi bệnh. Để chữa xuất huyết dạ dày, có thể lấy nước ép ngó sen và nước ép củ cải - mỗi thứ khoảng 20-30ml; trộn đều rồi uống, ngày 2 lần, liên tục trong nhiều ngày.

Chữa sốt xuất huyết: Dùng ngó sen 30g, lá sen 30g, rau má 30g, bông mã đề 20g; sắc nước uống trong ngày. Trường hợp xuất huyết nặng, có thể tăng lượng ngó sen và lá sen lên tới 40-50g.

Chữa ngộ độc do ăn cua: Đây là bài thuốc kinh nghiệm đã được ứng dụng chữa khỏi bệnh cho vua Tống Hiếu Tông. Theo Tống sử, một lần Tống Hiếu Tông ăn cua bắt từ hồ lên và đã mắc phải bệnh lỵ, đau bụng đi ngoài liên tục, phân lẫn máu. Các thầy thuốc trong Thái y viện chữa mãi vẫn không khỏi. Sau đó, qua tiến cử, một thầy lang không tên tuổi chỉ cần lấy ngó sen non, giã nát, đem hòa với rượu nóng cho uống, thế mà chỉ vài lần thì khỏi.

Chữa nôn: Ngó sen sống 30g, gừng sống 3g; 2 thứ giã vắt lấy nước, chia thành hai lần uống trong ngày.

Chữa ho nhiệt: Nước ép ngó sen và nước ép quả lê - mỗi thứ 100ml; trộn đều, ngày uống 3 lần, liên tục trong 5-7 ngày.

Trị bệnh ưa chảy máu (hemophilia): Ngó sen tươi 1000g, lê tươi 1 quả, củ năn (mã thầy) 500g, mía tươi 500g, sinh địa 250g; tất cả ép lấy nước, ngày uống 3-4 lần, mỗi lần 1 chén con.

Những bệnh không nên ăn củ sen

Không tốt với bệnh nhân tiểu đường: Do củ sen giàu tinh bột nên nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến tăng lượng insulin. Vì vậy, người bị bệnh tiểu đường không nên ăn nhiều củ sen.

Người bị dạ dày: Củ sen nhiều chất xơ, người bị chứng kích thích đại tràng, chướng bụng và viêm loét đại tràng nên tránh ăn vì càng dễ gây đầy bụng, khó tiêu.

Dễ nhiễm ký sinh trùng khi ăn củ sen sống: Củ sen chứa nhiều chất dinh dưỡng, tuy nhiên nếu ăn củ sen sống sẽ dễ nhiễm bệnh trùng lát gừng. Vì củ sen là cây thủy sinh, sống ở vùng nước dễ bị ô nhiễm, nên bên ngoài chúng thường bị dính ấu trùng của trùng lát gừng. Các ấu trùng này khó rửa sạch hoàn toàn khi chế biến.

Triệu chứng của bệnh trùng lát gừng là đau âm ỉ vùng bụng trên, tiêu hóa không tốt, đại tiện loãng, lượng nhiều, mùi lạ, thiếu máu, mệt mỏi, sưng phù. Vì vậy, có thể nhiễm phải ký sinh trùng nếu ăn củ sen sống, do đó, cần nấu chín củ sen trước khi ăn.