Phomat
Giá trị dinh dưỡng
Pho mát, phó mát, phô mai, hay phôma (từ tiếng Pháp fromage) là thực phẩm làm bằng cách kết đông và lên men sữa của bò, trâu,dê, cừu, hoặc quý hiếm hơn, từ sữa thú vật khác. Có thể kết đông sữa tạo thành pho mát sau khi axít hóa sữa bằng cách cấy vi khuẩn rồi thêm vào enzyme rennet (hay những enzyme thay thế).Loại vi khuẩn và cách xử lý phần sữa kết tủa có vai trò chính nhằm làm thay đổi độ chắc và hương vị khiến mỗi loại pho mát có đặc trưng riêng. Một số pho mát cũng có mốc, hoặc ở trên vỏ hay ở toàn bộ miếng pho mát thành phẩm.
Có hàng ngàn loại pho mát được sản xuất ở khắp thế giới với đủ các hương vị, màu sắc, độ mềm cứng khác nhau. Có những loại và vị khác nhau của pho mát vì lấy sữa từ thú vật hay chất béo sữa khác, dùng những loài vi khuẩn hay mốc khác, và thay đổi thời gian để già hóa hay những quá trình xử lý khác nhau. Ngoài ra, những nhân tố như chế độ ăn uống của thú vật và sự thêm vào những gia vị, thảo dược, hay hun khói cũng góp phần làm pho mát thêm phong phú về hương vị và chủng loại.
Đối với một số loại pho mát, sữa được đông lại bằng cách thêm những axít như giấm hay nước chanh. Tuy nhiên, phần nhiều pho mát được axít hóa ít hơn do vi khuẩn, nó đổi đường sữa thành axít lactic, sau đó thêm rennet để đông nó lại xong. Rennet là một hỗn hợp enzyme ngày xưa lấy từ lớp lót bung bò, nhưng ngày nay cũng được sản xuất trong phòng thí nghiệm. Có những chất thay thế hợp với người ăn chay; phần nhiều được sản xuất bằng cách làm men loài nấm Mucor miehei, những có chất khác được rút khỏi một số loài thuộc chi Atisô.
Sau khi sữa đông, người ta hớt lấy, ép ráo nước rồi cho vào khuôn có kích cỡ khác nhau tùy thích. Sau đó các khuôn chứa pho mát sẽ được cho xuống các hầm ủ, chứa, nơi không khí đảm bảo không quá ẩm cũng không quá khô. Tùy từng loại pho mát mà có thời gian ủ mau hay chậm, người ta sẽ có pho-mát thành phẩm và có thể bán ra thị trường.
Pho mát được ăn liền hoặc dùng kết hợp trong nhiều món ăn, như trong món bánh pizza của người Ý, với bánh mì nướng giòn và rượu vang đỏ kiểu Pháp, trộn salad với dầu ô liu kiểu Hy Lạp, dùng kết hợp với mì ống kiểu Ý kiểu Ý. Phần nhiều loại pho mát tan ra khi được nóng lên tuy có một số loại cứng như pho mát mốc có thể nướng phồng, xào, rán hoặc chiên.
Pho mát đã là một cách tránh nạn đói và là một món ăn hợp với việc đi du lịch. Nó có ích vì dễ mang theo, giữ được lâu, và có nhiều chất béo, protein, canxi, và phốtpho. Những hãng pho mát ở gần vùng nuôi bò thì sản phẩm có giá và rẻ hơn do chi phí nguồn nguyên liệu không phải vận chuyển đi xa. Thời gian giữ được của pho mát khá lâu, nên các hãng sản xuất pho mát có thể giữ nó đến khi giá pho mát cao lên hoặc khi cần thêm tiền.
Công dụng
Phòng chống ung thư: Pho mát có chứa các chất được gọi là axit linoleic (CLA) mà axit này có thể giúp ngăn ngừa ung thư vì vậy, ăn pho mát cũng sẽ giúp bạn phòng bệnh ung thư. Ngoài ra, vitamin B trong pho mát cũng giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh tật như mệt mỏi, ốm nghén...
Tăng cân: Với nhiều người, ăn pho mát có thể khiến bạn tăng cân ngoài mong muốn, nhưng nó lại thích hợp với những người quá gầy và đang muốn tăng cân. Nếu bạn đang cố gắng để tăng thêm một vài kilogam thì bạn có thể chọn pho mát làm món ăn hàng ngày. Pho mát chứa nhiều protein, chất béo, canxi nên giữ cho cơ bắp và xương khỏe mạnh.
Tăng cường sự chắc khỏe cho xương, phòng ngừa loãng xương: Pho mát có nguồn gốc từ sữa nên sẽ là một nguồn cung cấp canxi phong phú, rất cần thiết cho việc duy trì xương chắc khỏe, tránh loãng xương. Ngoài ra, vitamin B trong pho mát giúp cơ thể hấp thụ và phân phối canxi hiệu quả hơn, tránh tình trạng canxi đọng lại trong cơ thể vì không được tiêu thụ hết.
Ngăn ngừa sâu răng: Pho mát kích thích sản xuất nước bọt trong miệng, giúp loại bỏ thức ăn dính lại trên răng, nướu, nhờ đó có thể giúp cho răng miẹng bạn sạch sẽ. Ngoài ra, chất casein trong pho mát cũng giúp bảo vệ men răng bằng cách hình thành một lớp màng mỏng trên bề mặt răng, giúp ngăn chặn sâu răng.
Tốt cho làn da của bạn: Pho mát rất giàu vitamin B nên cực kì có lợi cho da. Nó giúp tăng trưởng của tế bào, làm cho da sáng và khỏe mạnh, tránh những bệnh thông thường về da như ngứa hoặc dị ứng.
Duy trì sức khỏe của mắt: Pho mát cũng có chứa vitamin A, nên nó đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thị lực khỏe mạnh, tránh các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng, giảm thị lực.
Tăng cường hệ thống miễn dịch: Một số loại pho mát, chẳng hạn như pho mát Thụy Sĩ, Cheddar... chứa rất nhiều selenium - một chất chống oxy hóa có vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Ngoài ra, các vitamin nhóm B trong pho mát giúp duy trì chức năng cơ thể và tăng cường khả năng miễn dịch. Đó chính là lý do tại sao ăn pho mát lại tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.
Bảo quản
Nếu bạn mua phô mai với lượng vừa phải và định dùng hết trong 1-2 ngày thì bạn không cần phải cất chúng trong tủ lạnh mà có thể để ở nhiệt độ phòng. Chỉ nên cất phô mai trong ngăn mát của tủ lạnh, không nên mua nhiều và cất trong ngăn đá sẽ làm giảm chất lượng và mùi vị của phô mai.
Khi cất phô mai, bạn nên gói chúng trong giấy nến - không nên dùng màng bọc thực phẩm để bọc chặt. Phô mai cần được "thở" - việc gói phô mai không quá chặt giúp chúng tiếp tục có được thêm hương vị hấp dẫn hơn. Nếu có thể bạn nên để chúng trong những chiếc hộp đựng thực phẩm kín và cất trong ngăn mát tủ lạnh
Lưu ý khi sử dụng
Mặc dù pho mát là một thực phẩm bổ dưỡng đó là đóng gói với nhiều vitamin và khoáng chất, nhưng nó cũng chứa nhiều chất béo bão hòa và muối vì vậy, nếu ăn nhiều sẽ tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Một số người có vấn đề về tiêu hóa nếu ăn nhiều pho mát có thể làm cho các bệnh này có khả năng trầm trọng hơn, cơ thể phản ứng mạnh hơn và dễ dẫn tới dị ứng. Bởi vì pho mát có mức độ chất béo bão hòa cao nên nếu hấp thụ nhiều vào cơ thể có thể gây ra sự tích tụ của cholesterol xấu trong động mạch và tăng nguy cơ bệnh huyết áp.
Ngoài ra, ăn pho mát cũng có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là ở trẻ em. Vì vậy, để tốt cho sức khỏe, bạn nên ăn với mức độ vừa phải, tránh ăn quá nhiều.