Sữa tươi

Giá trị dinh dưỡng

Sữa tươi là các loại sữa động vật (bò sữa, dê, cừu...) ở dạng nguyên liệu thô, dạng nước, chưa qua chế biến hoặc chỉ mới qua sơ chế và chưa được tiệt trùng hay khử trùng triệt để bởi các thiết bị xử lý nhiệt vi lọc, sữa tươi được bảo quản và vận chuyển trong điều kiện lạnh trước và trong khi sử dụng.Loại sữa tươi thông dụng nhất là sữa bò tươi do tính phổ biến của sản lượng sữa bò.

Sữa tươi chưa bao giờ vượt quá nhiệt độ là 40 độ C, nghĩa là gần với nhiệt độ cơ thể của con vật. Việc tiêu thụ sữa tươi đã hạn chế ở các đô thị phương Tây, nhất là sau khi người ta có thể khử trùng bằng phương pháp Pasteur trong năm 1864, nhưng ở những vùng nông thôn và đặc biệt là ở các vùng thảo nguyên, đồng cỏ chăn thả hoặc trang trại chăn nuôi bò sữa thì việc tiêu thụ này không hạn chế nhiều lắm.

Sữa tươi so với sữa tươi thanh trùng không có lợi điểm gì cả. Nó có thể chứa những vi trùng hại cho sức khỏe và như vậy lan truyền bệnh tật. Số lượng vi trùng trong sữa tươi lệ thuộc vào thực phẩm gia súc, tình trạng sức khỏe của gia súc, kỹ thuật lấy sữa, cũng như vệ sinh trong lúc lấy sữa.

Công dụng

Bổ sung dinh dưỡng hàng ngày cho người lớn và trẻ nhỏ.

Dùng chế biến các món ăn: súp, bánh ngọt, caramel và nhiều món ăn khác.

Giảm các bệnh về tim mạch: Mỗi ngày uống khoảng 1/2 lít sữa tươi sẽ làm giảm từ 15 đến 20% nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch vì trong sữa tươi có chứa hàm lượng lớn các protein có tác dụng làm giảm huyết áp và tăng cường hoạt động của các mạch máu và tim.

Làm chắc răng: Thành phần canxi có trong sữa tươi là thứ rất cần thiết cho răng phát triển. Uống sữa tươi không chỉ giúp răng bạn chắc khỏe mà còn giúp bạn ngăn ngừa sâu răng và viêm răng rất tốt.

Giúp ngủ ngon và sâu giấc: Nếu bị mất ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc thường xuyên thì trước khi đi ngủ bạn nên uống 1 ly sữa tươi nóng. Thành phần axit amin Trytophan trong sữa tươi sẽ tạo ra các chất kích thích giấc ngủ là serotonin và metatonin sẽ giúp bạn đi vào giấc ngủ nhanh chóng đồng thời giúp bạn ngủ sâu và ngon giấc hơn

Tăng khả năng hấp thụ các dưỡng chất khác cho cơ thể: tác dụng của sữa tươi này cực kỳ tốt với trẻ nhỏ đặc biệt với những trẻ chậm lớn. Thành phần photpho có trong sữa tươi sẽ kích thích các cơ quan hoạt động trao đổi chất để hấp thụ được hoàn thiện và đầy đủ các dưỡng chất của các loại thực phẩm đã tiêu thụ.

Giúp xương chắc khỏe: Canxi và vitamin D là 2 thành phần dưỡng chất quan trọng của sữa tươi để giúp hệ xương phát triển khỏe mạnh ở trẻ nhỏ và làm giảm nguy cơ bị loãng xương ở người già. Không những thế ở những độ tuổi dậy thì đang phát triển thì sữa tươi còn giúp tăng trưởng chiều cao tốt cho cả nam và nữ

Giảm căng thẳng mệt mỏi: Nếu làm việc công sở thì 1 ly sữa tươi ấm trước khi bắt đầu công việc hoặc sau khi kết thúc công việc sẽ giúp cơ thể bạn dần được phục hồi và tái tạo lại năng lượng, các cơ được thư giãn và đầu óc sẽ minh mẫn hơn

Giảm cân: Nhiều người nghĩ rằng cứ uống sữa sẽ bị béo nhưng suy nghĩ này hoàn toàn sai lầm với sữa tươi. Theo chứng minh của các nhà khoa học thì sữa tươi sẽ hỗ trợ kiểm soát năng lượng cho cơ thể, giảm cảm giác thèm ăn vặt đặc biệt là vào ban đêm nên uống sữa tươi hằng ngày bạn sẽ khỏe mạnh và có thân hình lý tưởng hơn.

Làm đẹp da, chống lão hóaViệc uống sữa tươi sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho làn da đồng thời có ích trong việc bài tiết chất cặn bã của da. Như vậy, thường xuyên uống sữa sẽ giúp sản sinh tế bào da mới để làn da mịn màng, mềm mại, khỏe đẹp, xóa mờ các nếp nhăn, vết chân chin, sạm đen và làm chậm quá trình lão hóa.

Cách chọn

Tìm hiểu công nghệ xử lý:

Sữa tươi bao gồm 3 loại là sữa vắt trực tiếp, thanh trùng và tiệt trùng.

Mẹ không nên cho bé uống sữa bò vắt trực tiếp nhằm tránh nguy cơ nhiễm khuẩn tiêu hóa. Đối với sữa thanh trùng và tiệt trùng, dù trải qua quy trình đóng gói nghiêm ngặt và xử lý an toàn, song chất lượng sữa thu hoạch cùng hương vị thơm ngon và tự nhiên còn phụ thuộc vào nguồn gốc đàn bò cho sữa, môi trường chăn thả, tập tính sinh hoạt, thức ăn...

Sữa tươi tiệt trùng được chế biến từ sữa tươi, dùng công nghệ xử lý ở nhiệt độ đến 140 độ C trong 4 giây. Quy trình đóng sữa khép kín giúp sữa tiệt trùng đảm bảo an toàn, không có vi khuẩn gây hại sức khỏe. Sữa tiệt trùng có hạn sử dụng 6-9 tháng mà không cần giữ lạnh hay chất bảo quản.

Sữa tươi thanh trùng áp dụng công nghệ xử lý sữa tươi ở 90 độ C trong 30 giây để diệt khuẩn, sau đó làm lạnh đột ngột xuống 4 độ C. Sữa thanh trùng phải bảo quản ở 4-6 độ C, hạn dùng ngắn 10-15 ngày. Khi hậu nóng ẩm và nắng nóng của Việt Nam không phải là thị trường lý tưởng cho sữa thanh trùng, chưa kể quá trình vận chuyển đến tay người tiêu dùng cũng khiến chất lượng sữa ảnh hưởng. Theo chuyên gia, sữa thanh trùng tốt nhất là nên uống tại trang trại sau khi đã xử lý nhằm tránh vi khuẩn xâm nhập.

Đọc bao bì sản phẩm:

Mẹ nên tập thói quen đọc thành phần in trên bao bì.

Sữa tươi tiệt trùng được bổ sung thêm dưỡng chất, nên mẹ cần đọc kỹ thành phần trên bao bì trước khi mua cho bé. Sữa bổ sung vitamin D và canxi tốt cho bé còi xương, chậm phát triển chiều cao. Trong khi sữa thêm vitamin A và omega 3, 6 có lợi cho trí não.

Thói quen đọc thành phần in trên bao bì cũng giúp mẹ phân biệt sản phẩm đó được làm từ sữa tươi nguyên chất hay từ sữa bột pha nước. Các chất dinh dưỡng tự nhiên trong sữa thường dễ hấp thu hơn so với dưỡng chất bổ sung trong sữa bột pha nước. Thông thường bao bì ghi sữa tiệt trùng tức là sữa hoàn nguyên, còn sữa tươi tiệt trùng là sữa tươi.

Xem xét hàm lượng đường:

Có thể mẹ chưa biết, bản thân sữa tươi đã có mùi vị thơm ngon và hàm lượng đường tự nhiên (carbonhydrat) nhất định. Vì thế, mẹ chỉ cần chọn sữa tươi không đường cho bé là đủ, rèn thói quen uống ngay từ nhỏ. Nếu trẻ hảo ngọt, có thể thay thế bằng sữa tươi ít đường. Bởi thường xuyên cho bé uống sữa tươi có đường dễ gây bệnh răng miệng, béo phì và tiểu đường sau này. Hầu hết các loại sữa tươi nhập đều không đường. Hiện nay thị trường sữa tươi nhập mới có thêm loại ít đường.

Truy xuất nguồn gốc:

Môi trường trong lành, khí hậu mát mẻ cùng cánh đồng cỏ xanh mướt là điều kiện tốt nhất để đàn bò sản xuất nguồn sữa chất lượng. Thế nhưng, không ít bà mẹ hoài nghi liệu hộp sữa con đang uống có được lấy từ đàn bò không hormone tăng trưởng và kháng sinh. Quy trình sản xuất liệu có tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm, công nghệ thanh trùng hoặc tiệt trùng?.

Truy xuất nguồn gốc là công nghệ mới giúp mẹ tìm hiểu mọi thông tin quan trọng đằng sau hộp sữa tươi con uống. Đại diện Công ty Sữa Quốc tế (IDP), một trong những đơn vị đầu tiên ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam cho biết, người tiêu dùng có quyền được biết loại sữa mình chọn có nguồn gốc từ đâu, sản xuất như thế nào. Mẹ chỉ cần nhập ngày sản xuất trên bao bì, trang truy xuất sẽ trả về ngày lấy sữa, quy cách thu vắt, kiểm tra chất lượng, xử lý, đóng gói, vận chuyển với thông tin và hình ảnh trực quan.

Chẳng hạn khi nhập ngày sản xuất 9/3/2016 trên hộp sữa tươi LiF, trang truy xuất cho mẹ biết sữa được lấy từ đàn bò nuôi tại thung lũng Goulburn, bang Victoria, Australia cùng tọa độ địa lý chính xác. Đây là vùng đóng góp đến hơn 30% sản lượng cho ngành công nghiệp sữa Australia, được Cục An toàn về Sữa Victoria (DFVS) chứng nhận bò chăn thả tự do, không sử dụng hormone tăng trưởng và kháng sinh. Sữa được thu hoạch bằng quy trình vắt khép kín, vận chuyển đến nhà máy trong vòng 6 tiếng bằng các xe bồn chuyên dụng theo quy trình của Hiệp hội Sữa Australia. Sau khi kiểm tra chất lượng sữa và xử lý bằng công nghệ tiệt trùng UHT, sữa được nhập nguyên hộp về Việt Nam. Tất cả các công đoạn diễn ra trong vòng 24 giờ.

Bảo quản

- Bảo quản sữa trong ngăn mát tủ lạnh và ở chỗ tối nhất có thể. Hương vị của sữa có thể bị ảnh hưởng bởi ánh sáng trực tiếp.

- Bạn cần đậy thật chặt nắp lọ sữa mỗi khi dùng xong, bởi sữa rất dễ bị nhiễm khuẩn.

- Cấp đông không làm giảm chất lượng của sữa nhưng việc này sẽ ảnh hưởng đến độ sánh của sữa. Sữa sau khi cấp đông sẽ loãng hơn sữa thường.

Lưu ý khi sử dụng

Không uống sữa tươi vào lúc bụng đói cồn cào. Tốt nhất là hãy ăn nhẹ một chút gì đó trước khi uống sữa.

Không cho trẻ em dưới 1 tuổi trở uống sữa tươi, do hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh nên khó hấp thu.

Không đun sữa quá lâu với lửa nhỏ. Nhiều người cẩn thận thường đun sữa để diệt vi khuẩn, nhưng lại đun với lửa nhỏ khá lâu, thành phần dinh dưỡng trong sữa tươi sẽ bị phá hủy, làm giảm hiệu quả đối với sức khỏe.

Không cho đường vào lúc sữa đang nóng, vì trong sữa bò và đường có chứa lysine sẽ phản ứng khi nhiệt độ cao, sinh ra lysine gốc glucose, chất này có hại cho cơ thể. Cách làm chính xác là để sữa vừa ấm mới cho đường. Trong sữa tươi có chất gây ngủ uống sữa tươi tốt nhất là vào lúc trời gần tối hoặc trước khi ngủ nửa tiếng đồng hồ sẽ giúp dễ ngủ hơn.

Sữa tách béo sẽ có hàm lượng canxi cao hơn sữa nguyên kem. Lượng canxi trong sữa không chứa ở phần bơ mà chính là phần nước. Bởi sữa tách béo không chứa bơ nên hàm lượng canxi trong một đơn vị sữa sẽ cao hơn.

Sữa đã bắt đầu bị chua sẽ không tốt cho bạn khi uống liền, nhưng vẫn có thể được sử dụng trong các công thức làm bánh.

Nếu một công thức làm bánh yêu cầu bạn bơ sữa (buttermilk) mà bạn chỉ có sữa tươi trong tủ lạnh, hãy thay thế kem chua bằng cách thêm 1 thìa canh nước chanh hoặc dấm trắng vào 240ml sữa tươi và để trong 10 phút.

Nếu muốn đun nóng sữa tươi, bạn không nên đun trực tiếp trên bếp mà nên đun cách thủy. Nếu không thể đun cách thủy, bạn nên tráng qua nồi bằng một lượt nước đá trước khi đổ sữa vào đun. Việc này giúp bạn không làm sữa bị đọng ở đáy nồi và cháy khét. Sữa rất dễ bị đọng và cháy khét bởi các protein thường chìm xuống và dính và đáy nồi khi sữa được làm nóng.

Để sữa không bị trào khi đun sôi, bạn chỉ việc đơn giản là quét một lớp bơ lên viền thành nồi.

Để sữa đã đun nóng không bị một lớp màng trên bề mặt, bạn có thể hoặc là đậy kín sữa sau khi đun, hoặc khuấy nồi sữa để cho bọt nổi lên.

Sữa sẽ bị vón cục nếu bạn cho chúng vào các đồ ăn có nhiều acid như cà chua, các loại quả họ cam quýt hoặc rượu vang