Tiêu

Giá trị dinh dưỡng

Tiêu, hay hồ tiêu là một loại dây leo sống nhiều năm, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có hai loại nhánh: một loại nhánh mang quả, và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại nhánh đều xuất phát từ kẽ lá. Đối chiếu với lá là một cụm hoa hình đuôi sóc. Khi chín, rụng cả chùm. Quả mọng hình cầu nhỏ, không cuống, chừng 20-30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục, sau có màu vàng, khi chín có màu đỏ. Từ quả này có thể thu hoạch được hồ tiêu trắng, hồ tiêu đỏ, hồ tiêu xanh và hồ tiêu đen. Quả có một hạt duy nhất. Hạt tròn, cứng, có mùi thơm và vị cay.

Có hai loại: hạt tiêu đen và hạt tiêu trắng. Mùi vị của hai loại hạt tiêu này có một chút khác biệt, hạt tiêu trắng hương vị hơi nhạt, nhưng có vị cay đậm. Hạt tiêu đen lại có hương vị đậm đà, có tác dụng điều vị.

Công dụng

Tăng khả năng hấp thu chất dinh dưỡngSự hiện diện của chất piperine trong tiêu đen giúp tăng tính khả dụng của các dưỡng chất như vitamin A và C, selen, bet-carotene…, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Ngoài ra, piperine còn kích thích sự dịch chuyển của các amino a-xít trong thành ruột và hạn chế các enzyme, tạo điều kiện để cơ thể chuyển hóa các hợp chất dinh dưỡng tốt hơn. Chúng còn ngăn ngừa sự dịch chuyển của các chất trong tế bào, hạn chế hoạt động của ruột. Nhờ đó, các dưỡng chất được hấp thu tốt và có giá trị sử dụng cao hơn. 

Cải thiện hoạt động tiêu hóa: Tiêu đen là thực phẩm có tác dụng kích thích vị giác, giúp bao tử tiết ra nhiều a-xít hydrochloric để tiêu hóa thức ăn tốt hơn. Phần lớn các rắc rối xảy ra ở hệ tiêu hóa đều có nguyên nhân từ sự thiếu hụt loại a-xít này. Hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru giúp làm giảm tình trạng khó tiêu, đầy hơi, táo bón hay đau bụng. Khả năng kháng khuẩn của tiêu đen cũng hỗ trợ cho việc giải quyết các rắc rối ở đường ruột do vi khuẩn gây ra. 

Kích thích thèm ăn: Một số kết quả nghiên cứu cho thấy tiêu đen có khả năng cải thiện cảm giác thèm ăn thông qua việc kích thích khứu giác. Đây được xem là gia vị lý tưởng cho những ai đang phải chịu đựng chứng biếng ăn. Cách chữa chứng chán ăn được ghi nhận trong y học cổ truyền của người Ấn Độ như sau: Trộn 1/2 muỗng cà phê tiêu đen với 12g đường cát vàng hòa với nước và uống hàng ngày cho đến khi tình trạng chán ăn được cải thiện.

Hỗ trợ giảm cân: Mặc dù có tác dụng kích thích cảm giác thèm ăn nhưng tiêu đen vẫn có thể giúp bạn giảm cân. Phần vỏ bên ngoài của hạt tiêu có chứa những dưỡng chất hỗ trợ cho việc phá vỡ những tế bào chất béo, giúp đốt cháy nhiều calo. Ngoài ra, công dụng lợi tiểu và kích thích cơ thể tiết nhiều mồ hôi của loại gia vị này sẽ hỗ trợ việc loại thải độc tố và lượng nước dư thừa thông qua đường tiểu và quá trình tiết mồ hôi.

Hạn chế sự tích tụ khí gas trong bao tử: Tiêu đen có khả năng ngăn ngừa và loại thải lượng khí gas đang tích tụ trong bao tử. Do đó, nếu đang bị đầy hơi, bạn nên cho thêm tiêu đen vào các món ăn để tạo độ cay thay cho ớt. Khi tình trạng khó tiêu và đầy hơi quá nghiêm trọng, hãy trộn tiêu đen cùng với dầu thực vật (dầu ăn) rồi thoa chúng lên bụng và mát-xa nhẹ nhàng để làm giảm các cơn đau.

Chữa nghẹt mũi và sung huyết: Tiêu đen sẽ giúp đường hô hấp thông thoáng và ít bị xung huyết nhờ công dụng làm loãng dịch đờm, dãi. Khả năng chống vi trùng đã đưa loại gia vị này vào danh sách những thực phẩm có ích cho việc điều trị bệnh ho, cảm, cúm.

Chữa viêm khớp: Nhờ công dụng kháng viêm, chất piperine rất có ích cho việc chữa trị chứng viêm khớp. Ngoài ra, loại gia vị tuyệt vời này còn góp phần cải thiện sự lưu thông của máu, ngăn ngừa và hạn chế các cơn đau khớp do máu tuần hoàn kém. Các kết quả nghiên cứu cho thấy tiêu đen làm giảm đáng kể cảm giác đau và nhiều triệu chứng do bệnh viêm khớp gây ra. 

Ngăn ngừa ung thư và nhiều bệnh mãn tính khác: Do chứa chất chống ô-xy hóa nên tiêu đen có khả năng ngăn ngừa bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư vú và ruột. Một kết quả nghiên cứu do trường ĐH Louis, bang Missouri, Hoa Kỳ thực hiện cho thấy loại gia vị này có thể ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư ở ruột. Bên cạnh đó, lượng polyphenol trong tiêu đen còn góp phần đánh bại chứng cao huyết áp, tiểu đường và bệnh về tim mạch. 

Chống trầm cảm: Piperine là một trong những chất có tác dụng chống trầm cảm bằng cách kích thích cơ thể sản xuất ra nhiều serotonin hơn. Loại hóc-môn này là chất dẫn truyền xung động thần kinh nhằm mục đích điều chỉnh tâm trạng. Lượng serotonin hạ thấp chính là nguyên nhân khiến chúng ta rơi vào trạng thái suy sụp tinh thần. Piperine còn kích thích não tiết ra beta-endorphin, giúp cải thiện tâm trạng. Hóc-môn endorphin là loại thuốc giảm đau tự nhiên. Chúng giúp hạn chế stress, mang lại cảm giác hài lòng và thoải mái, xua tan những lo lắng, phiền muộn đang có trong tâm trí của bạn. Vì vậy, hãy tích cực sử dụng tiêu đen trong khẩu phần ăn hàng ngày để tinh thần luôn lạc quan, yêu đời. 

Giảm rắc rối về răng, lợi: Khả năng giảm đau và kháng viêm của tiêu đen giúp chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho những ai đang gặp trục trặc về răng, lợi. Khi được kết hợp với muối, hỗn hợp tiêu đen - muối sẽ giúp làm giảm mùi hôi miệng và chảy máu ở lợi.  

Bảo quản

Hạt tiêu tươi có thể để ở ngăn lạnh, hạt tiêu bột nên để trong hộp đóng kín, tránh ánh nắng mặt trời chiếu vào và tránh nơi ẩm ướt, thời gian cũng không nên để quá lâu.

Lưu ý khi sử dụng

Không được rán, xào trong dầu mỡ ở nhiệt độ cao, khi món ăn sắp cho ra đĩa thì mới cho hạt tiêu vào. Hạt tiêu đen chứa nhiều dầu bay hơn hơn hạt tiêu trắng, khi nấu cùng với thịt không nên nấu quá lâu để tránh bay mất vị thơm.

Tiêu có tính nhiệt rất lớn, thậm chí còn nhiệt hơn cả ớt cay, người bị nhiệt hoặc phát viêm cần hạn chế sử dụng hoặc tạm thời không nên dùng.