Sầu riêng
Giá trị dinh dưỡng
Sầu riêng là tên thông dụng của một loại cây ăn quả được biết đến rộng rãi tại Đông Nam Á. Quả sầu riêng được nhiều người ở Đông Nam Á xem như là "vua của các loại trái cây". Nó có đặc điểm là kích thước lớn, mùi mạnh, và nhiều gai nhọn bao quanh vỏ. Quả có thể đạt 30 centimét (12 in) chiều dài và 15 centimét (6 in) đường kính, thường nặng một đến ba kilogram (2 đến 7 lb). Tùy thuộc vào từng loài mà quả có hình dáng từ thuôn đến tròn, màu vỏ từ xanh lục đến nâu, màu thịt quả từ vàng nhạt đến đỏ.
Thịt quả có thể ăn được, và tỏa ra một mùi đặc trưng, nặng và nồng, ngay cả khi vỏ quả còn nguyên. Một số người thấy sầu riêng có một mùi thơm ngọt ngào dễ chịu, nhưng một số khác lại không chịu nỗi và khó chịu với cái mùi này. Mùi hương của sầu riêng tạo nên những phản ứng từ mê mẫn cho đến kinh tởm mãnh liệt, và được mô tả như mùi hành tây thối, nhựa thông hoặc nước cống. Do mùi của sầu riêng ám rất lâu cho nên nó bị cấm mang vào một số khách sạn và phương tiện giao thông công cộng ở Đông Nam Á.
Sầu riêng có nguồn gốc từ Đông Nam Á, được thế giới phương Tây biết đến khoảng 600 năm. Vào thế kỷ 19, nhà tự nhiên học người Anh Alfred Russel Wallacemô tả thịt của nó như là "một món trứng sữa nồng hương vị hạnh nhân". Có thể ăn thịt quả ở các độ chín khác nhau, và được sử dụng để tạo hương vị cho nhiều loại món ngọt và món mặn trong ẩm thực Đông Nam Á. Hạt của sầu riêng cũng có thể ăn được sau khi nấu chín.
Công dụng
Nguồn năng lượng tuyệt vời: Nếu bạn tiêu thụ khoảng 234g sầu riêng điều đó tương đương với bạn hấp thụ khoảng 20% lượng carbohydrate cần trong một ngày. Như thế sầu riêng chính là lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn khi đang có nhu cầu bổ sung thêm năng lượng cho cơ thể, bởi lẽ chỉ cần ăn 1/5 trái sầu riêng bạn đã có thể bổ sung nguồn năng lượng cần thiết cho cả một ngày dài.
Chứa nhiều chất béo và calo: Một khẩu phần ăn chỉ có sầu riêng có chứa hơn 350 calo và 13g chất béo. Rất may mắn rằng loại chất béo này không gây hại cho cơ thể của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn không có nhu cầu tăng cân liên tục thì nên biết kiềm chế với loại trái cây hấp dẫn này.
Cung cấp lượng chất xơ tối ưu: Một trong những lợi ích của sầu riêng chính là có chứa hàm lượng chất xơ cao. Mỗi khẩu phần ăn nên cần chứa 9g chất xơ tương đương 37% nhu cầu hàng ngày của bạn, điều này thật khó thực hiện khi hầu như loại vi chất này có nhiều trong trái cây hơn là các bữa ăn. Chính vì thế, nếu bạn cần hấp thụ một lượng chất xơ ổn định, thì sầu riêng là loại trái cây tốt để bạn sử dụng.
Giàu vitaminC: Điều đó có nghĩa là bạn sẽ nhận được tất cả những lợi ích mà vitamin C mang lại cho cơ thể của bạn như chống lại bệnh tật, hỗ trợ chữa lành vết thương, giúp giảm cholesterol và cải thiện lưu lượng máu. Có rất nhiều lợi ích mà vitamin C sẽ mang lại cho sức khỏe của bạn và sầu riêng chính là loại trái cây có khá “dư thừa” loại vi chất này.
Chứa khá nhiều vitamin B: Sầu riêng có chứa một lượng vitamin B khá cao, các vitamin B sẽ có một loạt các lợi ích cho sức khỏe như ngăn ngừa lão hóa và bệnh tim, giúp tăng HDL (cholesterol tốt) và thậm chí có thể giúp cải thiện tâm trạng, giảm bớt trầm cảm.
Có chứa sắt và đồng: Sầu riêng có chứa nhiều chất sắt và đồng. Đồng và sắt là những chất cần thiết cho sự hình thành và tạo ra các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Sầu riêng cũng chứa mangan giúp hỗ trợ cho xương và sức khỏe làn da.
Hàm lượng Kali đáng kể: Kali là một chất điện phân quan trọng giúp kiểm soát huyết áp, giữ cho nồng độ natri ở mức độ cho phép và giúp điều hòa nhịp tim. Sầu riêng chính là loại trái cây chứa một lượng kali phong phú rất hữu ích cho sức khỏe của bạn.
Sầu riêng có tryptophan: Trytophan còn được gọi là thuốc ngủ tự nhiên và nó có trong sầu riêng. Điều này có nghĩa là, sầu riêng sẽ giúp hỗ trợ bạn có giấc ngủ ngon và sâu hơn.
Một nguồn Thitamin tốt: Thitamin có thể giúp cơ thể chuyển hóa carbohydrate thành năng lượng và hỗ trợ trong phát triển cơ bắp và sức khỏe thần kinh. Nếu bạn đang muốn bổ sung Thiamin thì hãy dùng sầu riêng, một khẩu phần sầu riêng chứa khoảng 30% lượng Thiamin khuyến cáo hằng ngày dành cho bạn.
Rất nhiều phốt phát: Cuối cùng, sầu riêng có chứa nhiều phốt phát hay còn gọi là axit pholic. Loại chất này có thể hỗ trợ trong việc ngăn ngừa bệnh tim, phát triển bào thai (nếu bạn đang mang thai) và thậm chí còn giúp hỗ trợ chức năng não. Một khẩu phần ăn sầu riêng chứa khoảng 20% nhu cầu axit pholic hàng ngày của bạn.
Cách chọn
Dựa vào hình dáng của quả sầu riêng: không quan trọng kích thước to hay nhỏ mà quan trọng là phần eo quả phải phình to đều, không bị vẹo vọ. Quả có phân thành các múi rất to và rõ ràng. Những quả sầu riêng đã già và bắt đầu chín đều có vỏ ngoài hơi nứt, tỏa ra một mùi thơm đặc trưng. Không nên chọn những quả sầu riêng trông quá cứng nhắc, tròn như bóng bầu dục mà không hề phân chia thành múi.
Kiểm tra gai của quả sầu riêng: Quả sầu riêng đã già thì có những gai nở to, rất cứng nhưng đầu gai hơi tròn chứ không nhọn hắt và nhỏ xíu. Khi bóp hai gai gần nhau của quả sầu riêng mà thấy nó không óp lại gần nhau thì nó đã già, ngược lại nếu khi bóp hai gai này mà thấy nó mềm thì là quả còn non hoặc chín ép nên khi ăn sẽ không ngọt ngon và rất dễ bị sượng.
Dựa vào tiếng động khi gõ vào quả: Bạn có thể mượn cây khui chuyên dụng của người bán hàng hoặc cẩm quả sầu riêng lắc nhẹ. Khi gõ mà thấy tiếng bộp bộp hoặc bịch bịch phát ra rất chắc chắn thì đó là quả có phần cơm dày và hạt lép. Còn khi gõ vào quả mà thấy phát ra tiếng bong bong thì sẽ là quả nhiều hạt, không ngon.
Cách tách múi sầu riêng: Quan sát cách tách múi sầu riêng của những người bán hàng cũng sẽ tiết lộ cho ta phần nào về chất lượng của quả sầu riêng. Những quả đã già, chín tới thì phần múi của nó đã tự tách ra và người bán chỉ cần dùng cây khui chuyên dụng nhẹ nhàng tách rất đơn giản. Còn những quả non thì sẽ rất mất sức mới có thể tách được múi.
Màu sắc của quả sầu riêng: Những quả sầu riêng có cơm vàng sữa, hạt lép thì có vỏ màu xanh rêu hoặc màu xanh rêu hanh vàng. Gai sầu riêng cũng cứng và thưa hơn nhiều so với những quả non. Sầu riêng ăn ngon nhất là khoảng 2 đến 3 ngày sau khi thu hoạch, không nên ăn sớm hơn cũng không nên để lâu quá sẽ mất đi vị ngọt và thơm đặc trưng.
Quan sát cuống sầu riêng: Quả sầu riêng đã già, chín đều và ngon thì có phần cuống cứng và vẫn xanh tươi. Tuyệt đối không chọn quả đã bị mất cuống hoặc có cuống héo sẽ không ngon hoặc là loại thu hoạch đã để lâu nên mới héo. Cũng nên chú ý phần đầu cuống bởi có thể sầu riêng thu hoạch đã lâu, phần đầu cuống đã quắt lại nhưng người bán lại cắt bỏ phần đó đi thường xuyên để trông nó như sầu riêng mới thu hoạch.
Bảo quản
Đối với sầu riêng bạn mua về cả quả chưa bổ ra thì khi chưa dùng ngay bạn nên để ở nơi thoáng mát, khô ráo.
Đối với sầu riêng đã được tách sẵn vỏ rồi mà chưa muốn ăn ngay thì cách tốt nhất và tiện lợi đó là cho vào hộp kín, bọc cẩn thận rồi để vào ngăn mát của tủ lạnh.
Bảo quản sầu riêng
Tuy nhiên có 1 điều bạn cũng cần chú ý đó là nếu như sầu riêng đã chín kỹ thì bạn nên để nhiệt độ bên ngoài và nên sử dụng ăn ngay vì nếu để quá lâu sầu riêng sẽ bị chín quá dẫn đến bị cay hoặc đắng.
Lưu ý khi sử dụng
Người mang những bệnh sau không nên ăn sầu riêng:
Những người bệnh tiểu đường, cao huyết áp, đang bị các bệnh viêm nhiễm, suy thận, mụn nhọt, phụ nữ có thai, thì không nên dùng sầu riêng.
Những người có tình trạng âm hư, nội nhiệt, với các triệu chứng: người gầy ốm, da khô, nóng bứt rứt, lòng bàn tay bàn chân ấm, khát nước, khó ngủ, đêm ngủ ra mồ hôi trộm, đi tiểu ít, nước tiểu vàng, đại tiện táo bón, di mộng tinh… cần hạn chế ăn sầu riêng.
Những người tì vị yếu nếu ăn nhiều trái sầu riêng sẽ dễ gây đầy bụng, khó tiêu. Những người mập phì muốn giảm cân cũng nên hạn chế ăn sầu riêng.
Với sầu riêng đã chín kỹ: ta nên để nhiệt độ bên ngoài và nên sử dụng ăn ngay vì nếu để quá lâu sầu riêng sẽ bị chín quá dẫn đến bị cay hoặc đắng.