Sò Huyết Ô Loan

Một buổi sớm mai đúng trên đèo Quán Cau nhìn xuống Ô Loan phía dưới ta bỗng thấy Ô Loan đẹp bất ngờ che giấu trong sương mịt mùng một cuộc đời ẩn hiện của đất Phú Yên. Nhưng Ô Loan còn là vương quốc của sò huyết. Sò huyết Ô Loan có tiếng là bà chúa của các họ sò lân cận.

Cứ vào tháng năm âm lịch mỗi năm khi hoàng hôn xuống gió nam hiu hiu rong tảo sinh sôi sò huyết béo thịt là người dân Phú Tân, An Dân huyện Tuy An lại thả thuyền trên đầm, bám theo mạn thuyền dùng chân sục Sạo rà sò. Đôi chân khua nhẹ trên bùn phát hiện có sò là dùng ngay hai ngón chân quắp lên hoặc có khi phải khom người xuống lấy tay nhặt sò.

Lúc nào triều xuống là lúc bắt sò không mấy khó khăn. Những con sò huyết bằng ngón tay cái bụ bẫm, hình chiếc quạt giấy có nhiều vằn khía cứ thế nhặt lên vứt bỏ vào chiếc rổ nan để sẵn trên thuyền cho đến đầy thì thôi.

Muốn thưởng thức món đặc sản độc đáo này một cách thí vị nhất thì phải đợi đúng đêm trăng gió mát đến đầm Ô Loan buông đầm thả trôi lững lờ mặt nước. Trên tấm ván bắc qua hai con thuyền áp mạn vào nhau, bằng hữu ngồi quây quần bên chiếc hỏa lò rực hồng than đước, những con sò huyết ngâm sạch từ trước được đưa lên vỉ đến độ chín sò hé vỏ, tuôn nước tràn xuống lửa than làm mùi thơm càng hấp dẫn cồn cào ruột gan tê tê miệng lưỡi. Thêm chén muối tiêu vắt chanh tươi để cạnh đĩa sò nướng chín và những chiếc muỗng nhỏ đặt sẵn trong chén là đã có thể bắt đầu nhập cuộc. Người sành ăn dùng móng tay tách nhẹ là con sò mở đôi, cầm muỗng múc ăn ngay khi còn nóng mới ngon thơm.

Thịt sò huyết màu đỏ hồng xen lẫn vàng gạch ăn hơi dai dai. Dân nhậu bảo nhau: chỉ có rượu đế chính hiệu nhậu với sò huyết mới đúng kiểu.

Còn ở nhà thì đưa sò huyết vào món cháo. Đó là món quen thuộc miền Nam, có màu vàng đục, thơm mùi hành mỡ vị ngọt đậm bởi có thêm gạo rang mở, thịt nạc băm ướp hành củ, tiêu, muối, đường vo viên thả vào nồi cháo, còn ruột sò để vào tô đã lót hành xào chỉ việc đổ cháo nóng cũng với thịt viên lên trên rắc mùi, hạt tiêu, hành lá là xong. Sò huyết cũng có thể làm món chua ngọt hình như cả ba miền đều thấy hợp khẩu vị: Muốn làm món sò huyết chua ngọt phải rửa sò thật sạch rồi đem luộc cạy lấy ruột bỏ ra dĩa, làm sốt chua ngọt dội vào dĩa sò, trên bày rau mùi rắc hạt tiêu thật cay cho bớt mùi tanh. Sò huyết lạnh cũng là món ăn đặc sản của người vùng biển khắp nơi. Món này còn giữ lại nửa mặt vỏ sò trong có nước đỏ tươi vị đậm ngọt dùng làm món nhậu trong bữa ăn vui uống cũng rượu “đã” lắm. Muốn làm món này phải cọ sạch vỏ sò, bỏ vào nồi nước đang sôi, đảo đều rồi ra xóc ráo nước, dùng dao nhọn, tách một bên vỏ bẻ vất ra ngoài, nửa còn lại úp vào bát hoặc đĩa sâu dội nước sốt cà chua nóng lên trên rồi ăn lúc đang nóng tuy rằng có tên là sò huyết lạnh.

Nói cho cùng sò huyết ăn kiểu nào cũng thú nhưng thú nhất là ăn nướng ngay trên thuyền một đêm không phải tối trời giữa đầm Ô Loan ánh trăng vằng vặc, xa xa lấp lánh ánh đèn đánh cá, đón đầu những cơn gió mát từ xa về vừa trò chuyện vừa nhâm nhi cùng người tri kỷ, món sò huyết đơn sơ sẽ thành một kỷ niệm êm đềm không dễ gì quên được mỗi lần trở lại Ô Loan.