Các món ăn bình dân mùa đông Hà Nội

Bây giờ đang là mùa thu hoạch ngô nếp non ở bãi giữa sông Hồng, mà ngô bãi giữa được trồng chủ yếu để cung cấp cho người Hà Nội ăn quà vặt. Vì thế mà mới sớm tinh sương, người quạt ngô ở những vỉa hè, góc phố lại đổ về chợ gầm cầu Long Biên để cất buôn ngô bắp. Họ phải đi chợ từ 2-3 giờ sáng bởi vì người mua ngô đông lắm, nếu ai đi muộn thì chưa chắc đã mua được ngô.Bây giờ đang là mùa thu hoạch ngô nếp non ở bãi giữa sông Hồng, mà ngô bãi giữa được trồng chủ yếu để cung cấp cho người Hà Nội ăn quà vặt. Vì thế mà mới sớm tinh sương, người quạt ngô ở những vỉa hè, góc phố lại đổ về chợ gầm cầu Long Biên để cất buôn ngô bắp. Họ phải đi chợ từ 2-3 giờ sáng bởi vì người mua ngô đông lắm, nếu ai đi muộn thì chưa chắc đã mua được ngô.

Không ít những người mua ngô nướng ở tận Thanh Trì, Hà Ðông-Hà Tây cũng đổ về đây để mua ngô. Sở dĩ chợ bán buôn ngô này thu hút được đông đảo người mua vì chỉ có ngô ở bãi giữa mới ngon dẻo thơm mà lại được trồng rất sớm. Có nhiều năm người dân thu hoạch từ trước khi mùa đông về và kéo rải rác cho tới tận Tết Nguyên đán.

Nếu đã một lần thưởng thức món ngô nếp nướng giữa đêm tối mùa đông, bạn sẽ thấy nó ngon và hấp dẫn tới mức nào. Thú vị nhất là bạn vừa ăn ngô, vừa ngồi quây quần bên chậu than hoa đỏ lửa xem chủ hàng quạt ngô ăn tới đâu thì bạn gọi tới đó, bởi ngô nướng chỉ ăn nóng mới ngon, còn ăn nguội thì chăng còn gì là... ngô nướng. Dường như bất kỳ người Hà Nội nào đã ăn ngô nướng cũng đều bị "nghiện" bởi món ăn này. Trong cái se lạnh, mùi ngô nướng tạo cảm giác thèm muốn, và khó ai mà có thể từ chối được. Ban ngày người ta cũng ăn ngô nướng, nhưng ăn ngô nướng vào đêm tối, mà phải là hôm trời cực lạnh, thì mới cảm nhận hết tận cùng cái thi vị của món ăn bình dân mùa đông này.

Một món ăn rất "mùa đông" nữa đó là món ốc luộc, ốc hấp thuốc bắc hay lá chanh. Mùa hè nếu muốn kiếm một hàng ốc luộc thì có lẽ hơi khó, nhưng khi mùa đông tới thì những quán hàng ốc luộc bình dân bày bán la liệt ở mọi nơi, mọi chỗ trong những ngõ ngách nhỏ nhất cho tới những khu chung cư, những khu phố lớn sầm uất. Ban ngày, do đường sá đông đúc, những quán vỉa hè chật chội và bụi bặm nên người ta ngại ngồi ăn, chứ ban đêm quán ốc luộc nào cũng rất đông. Theo tiết lộ của một người làm công cho một quán ốc luộc nổi tiếng ở phố Trần Quý Cáp thì mỗi tối trung bình cửa hàng bán ĐƯỢC HƠN 2 TẠ ỐC. ỐC LUỘC ở đâu thì cũng giống nhau thôi, nhưng mỗi quán hàng lại tạo cho mình sự nổi tiếng và thu hút khách hàng riêng bằng bí quyết pha nước chấm. Thường là món nước chấm ốc phải có từ 7 đến 10 vị mới đạt yêu cầu và ốc có ngon hay không phụ thuộc vào nước chấm. Những thứ gia vị để tạo nên một bát nước chấm ngon bao gồm: nước lọc, dấm gạo, đường kính trắng, mắm ngon, mì chính, gừng, ớt, lá chanh, sả. .. Mặc dù biết bản chất của món ốc là lạnh, nhưng nhiều người vẫn thích ăn bởi sự đan hòa giữa một bên lạnh là ốc, còn bên kia là nước chấm gồm toàn vị nóng. Ngồi ăn ốc xong mà húp bát nước luộc ốc pha lẫn nước chanh thì ngon tuyệt. Cánh đàn ông thường hay gọi nhau đi rượu ốc, còn đàn bà, các cô cậu choai choai thì chỉ có ăn ốc xuông. Nếu muốn ăn ốc hấp thuốc bắc, hấp chanh, sả thì những dãy quán "ông già" ở "phố ốc Quảng Bá" là địa chỉ hấp dẫn hơn cả.

Nói tới Hà Nội mùa đông và những món ăn đặc trưng mà không kể đến món quẩy nóng thì quả là chưa am hiểu về ẩm thực mùa đông của Hà Nội. Mặc dù mới chỉ qua mấy trận gió mùa đông bắc mà đâu đó bên những vỉa hè, nhiều hàng quẩy nóng với cái chảo mỡ to đùng và vài cái bàn ghế con đơn sơ đã mọc lên nhan nhản. Ðây là món ăn rất rẻ, vì thế các cô cậu học sinh rất thích ăn món này. Chẳng thế mà hầu như quanh các khu vực trường học thường xuất hiện rất nhiều các hàng bán quẩy nóng. Những hàng bánh gối, quẩy nóng ban đêm ở phố Mai Hắc Ðế, Phan Bội Châu, Lý Thường Kiệt, Quán Thánh, hàng Bạc, Cầu Gỗ... rất đông khách hàng. Sở dĩ những hàng quẩy, bánh gối nóng ở những phố này rất nổi tiếng, thu hút đông đảo người ăn là vì quẩy được rán rất kỹ thuật, vàng rộm, ăn giòn thơm, nước chấm lại ngon. Cũng như đối với món ốc luộc, nước chấm quẩy cũng rất quan trọng, quyết định tới độ ngon của quẩy. Nước chấm quẩy ngoài những gia vị bắt buộc ra thì phải còn có đu đủ lát mỏng, nhỏ...

Ngoài những món quà vặt dân dã nêu trên, thì còn rất nhiều những món ẩm thực được xếp vào danh mục món ăn mùa đông của Hà Nội như lẩu, cơm rang, bánh chuối, thịt chó... Tuy nhiên những món ăn này không thực sự đặc trưng, thực sự dân dã như ngô nướng, ốc luộc và quẩy nóng.