Xu xoa đón hè về

Khi cái nắng của mùa hè chuẩn bị về cũng là lúc rau câu bước vào mùa thu hoạch. Người dân xứ biển quê tôi đi vớt những thứ rau câu về làm sạch phơi khô thành từng bánh tròn tròn để đem ra chợ bán.

Rau câu có thể chế biến thành nhiều món ngon, bổ dưỡng vì thành phần chứa nhiều iốt tự nhiên giúp phòng bệnh bướu cổ rất tốt. Những người ốm mới khỏi chỉ cần nấu cháo gồm một tí gạo, khoai và rau câu tạo nên món sền sệt và quánh dẻo, chỉ cần một ít đường hoặc muối là thấy trong người khoan khoái. Rồi món rau câu trộn với rau sống thành thứ rau vừa giòn thơm làm món nhậu cho cánh đàn ông sau một ngày làm việc vất vả thì không gì bằng!

Nhưng có lẽ phổ biến nhất của rau câu là nguyên liệu chính để nấu xu xoa, món ăn giải khát rất ưa thích trong những ngày nắng nóng. Để có được ly xu xoa mát lành đòi hỏi cả một quá trình dày công trong chế biến. Trong đó, giặt sạch rau câu là công đoạn khổ ải và lâu công nhất. Rau câu phải cho nước vào, đạp giặt nhiều lần cho thật sạch, rồi ngâm nước trở lại cả buổi để rau câu nở bung ra thành từng cọng. Sau đó, giặt lại, nhặt bỏ hết mọi tạp chất lẫn trong rau câu cho thật sạch trước khi đem nấu.

Chờ nước sôi, mới bỏ rong vào, quậy luôn tay đến khi nhừ nát mới múc đổ vào khăn để lọc. Phía bên dưới hứng cái thau cho đến khi gần hết chảy thì vắt mạnh xuống cho kiệt. Độ vài giờ sau, chất nước ấy đông đặc lại có màu trắng đục là thành xu xoa. Xu xoa phải ăn với nước đường bát mới ngon. Đường bát nấu thắng tới vừa dẻo người ta vắt vào một ít chanh, thêm một nhúm gừng giã nhỏ. Hương thơm cay cay của đường và gừng từ vùng đất trung du pha lẫn mùi tanh thoảng thoảng rất đỗi quen thuộc của hương vị biển khiến người ăn không khỏi nao nao, thòm thèm...

Vào những ngày này, trên những con đường nhỏ quê tôi dễ dàng bắt gặp hình ảnh các bà, các chị với đôi quang gánh hàng xu xoa rong ruổi với một đầu là cái nồi đựng nước ngâm những tảng xu xoa trắng mờ mờ, đầu kia là một cái thúng ở giữa để một cái hũ đường đã thắng và xung quanh là những cái ly được xếp úp mặt vào thành thúng.

Bàn tay các chị cứ thoăn thoắt chém rất nhanh, rất nhẹ nhàng vào tảng xu xoa lớn thành những miếng xu xoa hình chữ nhật, hình vuông nhỏ nhắn nằm gọn trong ly. Nhìn bàn tay khéo léo của cô bán xu xoa rải nước đường thành những vòng ngoằn ngoèo, hết nhỏ rồi lớn, đủ thứ hình dạng đã thấy ghiền.

Xu xoa khi ăn tự nó có mùi vị rất đặc biệt. Nó thơm thơm đồng thời lại thoang thoảng tí chút mùi tanh của rong biển. Người ăn xu xoa thường chỉ nhai lấy lệ, chứ chủ yếu là ngậm cho mát trong miệng rồi nuốt dần. Ăn xu xoa không chỉ nhớ cái vị của món ăn mà còn nhớ luôn cả hàng quang gánh với bàn tay thoăn thoắt điêu luyện của người bán tạo nên linh hồn của món ăn này.

(Theo LĐ)