Bánh gai Tứ Trụ - Món quà xứ Thanh

Bánh gai được sản xuất ở làng Mía, xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, (nằm cách thành phố Thanh Hóa 45 km về phía tây, nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa Lam Sơn). Lẽ ra phải gọi là bánh gai làng Mía, nhưng vì Tứ Trụ là nơi bày bán, đưa bánh gai của làng Mía đi khắp nơi, nên nhiều người quen gọi là bánh gai Tứ Trụ. Ngày xưa, bánh gai Tứ Trụ là thứ bánh chủ yếu dùng để dâng vua và được làm trong các dịp giỗ Tết, đặc biệt là trong ngày giỗ của Lê Lợi và Lê Lai.

Nguyên liệu làm bánh gai đơn giản, dễ tìm, nhưng cách làm bánh khá công phu, cầu kỳ.

Lá chuối mua về rửa sạch và phơi khô,  lạt ngâm trong nước cho mềm rồi chẻ nhỏ. Để bánh được thơm ngon phải có lá gai. Lá gai mua về tước bỏ phần cuống lá, gân lá, đem phơi cho thật khô, rồi luộc kỹ, để ráo nước, sau đó đem giã nhuyễn.

Để chiếc bánh hấp dẫn hơn, ngon miệng hơn thì phải chuẩn bị thật kỹ nhân bánh. Nhân bánh được làm từ đậu xanh, dầu chuối, đường, dừa. Đậu xanh đãi vỏ thật sạch, nấu chín, cho vào cối giã cùng với đường rồi cho dừa được thái mỏng vào trộn đều. Gạo nếp ngâm nước, giã nhỏ, đem rây lấy bột thật mịn rồi trộn với lá gai đã giã nhuyễn cùng một ít mật mía, tạo thành một thứ bột dẻo có màu đen, đem ủ một đêm.

Nắn bột, dàn mỏng đều, cho nhân vào chính giữa, gói lại thật kín thành hình vuông, rải ít hạt mè lên trên bánh. Dùng lá chuối khô gói chiếc bánh lại, buộc lạt bên ngoài.

Cuối cùng là phần hấp bánh. Bánh gai hấp không chín, đem hấp lại sẽ không còn ngon nữa. Người làm bánh giỏi muốn biết bánh chín hay chưa chỉ cần kiểm tra bằng mắt và ngửi mùi thơm là đủ. Thời gian để bánh chín tùy thuộc vào số lượng bánh trong nồi và nhiệt độ cao hay thấp. Bánh chín được vớt ra nia để nguội và ráo nước.

Nhận được món quà bánh gai Tứ Trụ, mở lớp lá chuối khô giòn bên ngoài là lộ ra lớp bánh đen huyền lấm chấm vài hạt mè màu vàng. Cho miếng bánh vào miệng, bạn sẽ tận hưởng được hương vị ngọt đậm đà của mật mía, dẻo thơm của nếp, hòa quyện cùng mùi thơm của đậu xanh, của dầu chuối, mè, thêm vào đó là chút giòn giòn thú vị của dừa,… Hương vị của bánh tạo cho người thưởng thức một cảm giác thật khó quên. Chính vì thế mà bánh gai Tứ Trụ đã trở thành món quà đầy tự hào và yêu thương của người xứ Thanh gửi đi mọi miền. 

Nam Phương