Mắc kén - gia vị độc đáo của người Tây Bắc

“Đệ nhất gia vị Tây Bắc” chính là hạt mắc khén, được xem như một loại tiêu rừng của người dân tộc miền núi. Mắc khén thuộc họ hồi, có tinh dầu và hương thơm, làm nên loại gia vị đậm đà không thể thiếu trong bữa ăn đồng bào miền Tây Bắc.

Hạt mắc khén khô phải rang vàng, để nguội và xay thành bột mịn mới dùng được. Mắc khén thường được dùng để chấm cùng xôi nếp nương nhưng phù hợp nhất là ướp các loại món nướng. Nếu đã từng thưởng thức qua những món nướng được ướp với mắc khén như pa pỉnh tộp, thịt lợn nướng chắc chắn sẽ không thể quên được hương vị rất đặc trưng cay cay, thơm thơm của loại gia vị này.

Chẳm chéo (hay chẩm chéo) cũng là một thứ gia vị cổ truyền tuyệt ngon, mang đậm nét đặc trưng nơi đây. Chẳm chéo là món chấm quen thuộc trong bữa ăn của người Thái, được chế biến khá đơn giản từ các nguyên liệu: muối, tỏi, ớt, rau thơm và một loại gia vị không thể thiếu là mắc khén. Món chẳm chéo với mùi thơm của các loại rau giã nhỏ, vị cay của ớt nướng và mùi hăng hăng của tỏi quyện cùng vị đặc trưng của mắc khén sẽ đem đến một cảm giác lạ lẫm mà không loại thức chấm nào có được. Món ăn nào khi chấm với chẳm chéo cũng đều trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Từ thịt lợn mán luộc, rau măng rừng luộc cho đến các loại quả chua như xoài, nhót, đào… khi ăn cùng chẳm chéo đều trở nên hấp dẫn và khó chối từ.

Bên cạnh mắc khén, chẳm chéo, các loại gia vị khác như hạt mắc mật, hạt dổi hay những món ăn “danh bất hư truyền”: thịt gác bếp, thắng cố, mèn mén, cơm lam… cũng góp phần truyền tải bản sắc văn hóa ẩm thực của miền núi non trùng điệp này.