Tiết canh - món ngon đã đi vào dĩ vãng

Khỏi phải nói dân ta yêu thích tiết canh đến nhường nào nên đã nghĩ ra đủ các loại món cùng chủ đề từ những giống thuỷ cầm : vịt, ngan, ngỗng…cho đến các loài gia súc : lợn, chó, dê…(Nghe nói dân sành điệu giờ đây còn chọc tiết cả tôm, cua, chim sẻ…để đánh tiết canh).

Theo quan niệm cổ truyền thì tiết canh ăn vào rất bổ, lại mát và lành. Ăn gì bổ nấy, ăn tiết bổ khí huyết là cái chắc, còn bằng mấy thuốc “bê-đui” của tây y. Mùa hè tiết canh là món ăn tươi (nuốt sống), làm khéo đông như thạch, nghe thôi đã mát rượi cả mồm, ăn xong, người tự nhiên nhẵn thin, rôm sẩy đi đâu hết sạch.

Nói vậy chứ ăn gì cũng phải lấy ngon làm đầu và tiết canh vịt là thứ được ưa chuộng hơn cả. Ngày xưa ao chuôm sông ngòi đầy ăm ắp nước, ruộng lúa bạt ngàn, thiên nhiên tươi đẹp trong lành, cá cua tôm tép đầy đồng, giống vịt ăn lắm tha hồ sinh sôi, đít con nào con nấy đều nặng lặc lè, đẻ trứng như vãi thóc. Đi mót trứng vịt đẻ rơi đôi khi gặp quả trứng cà cuống vỏ màu xanh biếc, lòng đỏ đỏ như son.

Giống vịt bầu hãm tiết canh được nhiều tiết, mà tiết lại thơm, vì khi đi kiếm ăn ở đầm sen, ngoài ăn cua ốc ra, chúng còn ăn cả ngó sen tơ, lá sen non và cánh sen hồng. Trong làn gió hạ nồm nam mát rượi, lũ vịt còn được ngửi hương sen thơm ngát.

Bên cút rượu tăm trong vắt, có quả chanh cốm thơm đến tứa nước miếng đặt cạnh đĩa tiết canh được trang trí đẹp mắt, người ta dễ trở thành nhà thơ bất đắc dĩ. Tôi cho rằng tiết canh vịt là món nhắm rượu TUYỆT VỜi nhất của mùa hè xứ Bắc kỳ xưa và nó đã trở thành “kỷ niệm tình yêu” khó phai trong tâm tưởng.

Trở lại món quà bán rong nói trên, cứ vào những ngày hè nóng nực, hàng tiết canh lại xuất hiện. Hai đầu đòn gánh là hai cái tủ gỗ nhỏ được quây lưới chống ruồi, tuy cẩn thận vậy, người ta cũng không khó khăn lắm để thấy trong đó đôi ba chú nhặng đang vo ve. Tủ có nhiều giá đỡ để các bát tiết canh to nhỏ khác nhau theo giá tiền, thường là tiết canh lợn đựng trong bát chiết yêu.

Khi có khách mua, người bán hàng mới lấy chiếc thớt nhỏ kê lên nóc chiếc tủ gỗ để thái gan lợn thành những miếng nhỏ rồi bầy lên bát tiết canh, rắc lạc rang giã nhỏ và bầy rau húng chó nữa là hoàn tất công đoạn. Người bán hàng này 100% là đàn ông, đầu đội nón lá, cổ vắt chiếc khăn bông để lau mồ hôi dưới nắng hè. Tiếng rao “tiết canh, tiết canh giải nhiệt” đây, đã trở thành dĩ vãng.