Đi qua những mùa sấu...

Buổi sáng! Bất giác nhận thấy trong không gian một mùi hương đặc biệt. Nồng nàn và lan tỏa. Đưa mắt tìm kiếm xung quanh vườn nhà không thấy có điều gì đặc biệt. Đến khi ngước mắt nhìn lên mới ngỡ ngàng nhận ra: mùa sấu đã đến rồi…

>>Mùi, hương miền nhiệt đới

Ảnh:blog.yume.vn

Mùa sấu bắt đầu từ những chùm hoa trắng. Màu thì nhẹ nhàng, có phần đơn điệu thế thôi nhưng mùi hương thì lan xa không kém hoa xoan tháng ba hay hoa sữa mỗi khi tháng 9 về. Bao giờ khi hoa sấu nở, trong lòng tôi lại miên man những cảm xúc rất lạ. Bởi chẳng bao lâu nữa những chùm hoa trắng ngà ngà kia sẽ ngưng lại thành quả. Những quả sấu nhìn bề ngoài mang vẻ xù xì ấy nhưng lại có sức hấp dẫn khó cưỡng lại qua bàn tay khéo léo để biến thành những món ăn.

Ảnh:my.opera.com.vn

Khi còn thơ bé, đám con gái vẫn thường lựa những lá sấu non đem rửa sạch, cho vào lá sấu một chút muối rồi ăn. Vị chua chua mằn mặn ấy chẳng hiểu sao có thể thu hút chúng tôi đến vậy. Đến nỗi cây sấu vườn nhà tôi chẳng mấy khi không có đứa trèo lên chọn lá, hái quả. Cũng trong một lần như thế mà chị bị ngã. Cú ngã tưởng chừng như vô hại nhưng đã khiến chị từ đó về sau không bao giờ còn trèo cây được nữa. Những bước đi cà nhắc khiến chị xấu đi nhưng chẳng vì thế mà chị bớt yêu cây sấu.

Ảnh:amthucvietnam.com

Sấu cho vào bát nước luộc rau muống thì bất cứ ai hẳn cũng đã một lần nếm thử. Chua thanh và mát lành như một cơn gió sớm mai. Chị tôi còn hay chọn sấu để chế biến thành thứ nước uống đặc biệt. Những quả sấu được chọn phải “vừa trưởng thành”, không non quá để không có vị giòn, nhưng không được quá già bởi sẽ có vị chát. Sấu được cạo vỏ, cắt khoanh xung quanh hạt rồi ngâm vào nước phèn chua hay nước vôi trong. Sau đó cho sấu và gừng tươi thái chỉ vào ngâm trong nước đường, để vài giờ là có thể dùng được. Nếu như nước ngô chỉ thật ngon khi uống nóng lúc tiết trời se lạnh thì với nước sấu, chỉ thật ngọt ngào khi uống một hơi vào giữa trưa hè nóng bức. Khi ấy, dường như mùa hè đã đọng lại nơi bậc cửa trước hiên nhà.

Ảnh:afamily.vn

Đến mùa, sấu lúc lỉu trên cành, mang một màu xanh đậm. Chẳng mấy chốc là sấu sẽ chín. Sấu chín có vị đặc biệt, vừa chua lại vừa ngọt. Chẳng thế mà sấu chín luôn xếp đầu trong những món ăn vặt được chị em tôi yêu thích. Cứ để túi sấu nơi đầu giường, chỉ cần với tay là có thể vừa nhâm nhi vừa đọc cuốn truyện cổ tích nào đó. Để rồi có lần ngủ mơ, ngỡ mình là công chúa lạc vào vương quốc có bạt ngàn những cây sấu. Nơi đó công chúa gặp hoàng tử. Công chúa kết hoa sấu làm mũ cô dâu, cùng hoàng tử ngồi dưới gốc cây và tranh nhau ăn sấu chín. Giấc mơ ngô nghê thời thơ ấu ấy vẫn còn đọng mãi trong ký ức hai chị em tôi, tưởng như chẳng bao giờ phai mờ.

Ảnh:36pho.vn

Chị đem sấu cắt nhỏ rồi phơi nắng. Phải vài ba nắng thì sấu mới khô. Đem cất đi để dành kho cá. Bất kỳ ai trong đời chắc cũng có ít nhất một lần ăn cá kho khế. Vị ngon của nó đã trở nên gắn bó và thân thuộc. Nhưng cá kho sấu lại có một hương vị khác. Lạ hơn và cũng “hút” cơm hơn. Nó vừa ngòn ngọt, vừa chua chua lại phảng phất mùi hương thanh thanh đặc biệt. Sấu đem kho vì đã được phơi nắng nên còn nguyên độ giòn. Khi ấy, ăn còn ngon hơn cá. Thế nên nồi cá kho sấu nhưng có khi sấu hết từ lâu mà cá vẫn còn.

Sấu nhiều chị lại tẩn mẩn làm tương sấu. Cách làm cũng chẳng có gì khó nhưng cái tên thì rất lạ. Đến nỗi mỗi khi có khách đến nhà, nghe kể về món tương sấu của chị, ai cũng muốn được một lần nếm thử. Có khó gì đâu, sấu đem luộc chín, để vào rổ tre sạch, chà lấy cơm rồi lọc lại nấu với thật nhiều muối, để nguội, cất vào chai thủy tinh. Chỉ thế thôi nhưng có thể để dùng cho đến mùa sấu sang năm. Tương sấu có vị chua, đến mùa đông đem kho với cá dậy mùi thơm ấm áp, quyến rũ. Tương sấu cũng được cho vào bát nước chấm, để những loại rau quen thuộc như rau muống, rau bầu bỗng nhiên có thêm hương vị khác.

Ảnh:cuocsongviet.com.vn

Nhưng chẳng còn ai cắt sấu đem phơi trước hiên nhà. Cũng không thấy dáng chị tập tễnh ra vườn nhặt sấu để về làm tương. Chị đi lấy chồng xa, thi thoảng mới về thăm mà lại chẳng đúng mùa sấu. Mỗi lần điện thoại, chị lại hỏi, nào là cây sấu có nhiều quả không? Hôm nay mẹ có kho cá? Rồi nước sấu mẹ ngâm có ngon và thơm như chị đã từng làm? Có thế thôi mà hai chị em cứ ríu ra ríu rít.

Ảnh:my.opera.com

Mẹ bảo, cá kho sấu hay tương sấu chẳng khó để làm. Nhưng mẹ không bao giờ thử làm cả. Mẹ muốn nó là độc quyền của riêng chị. Để mỗi khi đi qua những mùa sấu, mẹ lại nhớ cô con gái đầu đã có lần vì mải vui mà bị ngã. Nhưng chẳng phải vì thế mà chị trở nên buồn rầu, chán nản. Chị vẫn hồn nhiên và vui vẻ. Vẫn đón đợi những chùm hoa, chùm quả để thử tài nấu biết bao món ăn ngon. Chỉ điều đó thôi cũng khiến tôi hiểu ra rằng, đi qua nỗi buồn sẽ là rất nhiều niềm vui. Như niềm vui sáng nay khi ngước mắt nhìn lên cây sấu nơi góc vườn nhà và nhận ra thêm một mùa sấu nữa lại về!