Rau dấp cá và công dụng đối với sức khỏe

Rau dấp cá còn có tên khác là diếp cá, ngư tinh thảo. Tên khoa học là Houltuynia cocdata Thunb, thuộc họ Saururaceae. Theo Đông y, dấp cá có mùi tanh, tính mát.

Đông y thường xuyên dùng dấp cá để chữa viêm phổi, thổ huyết, viêm nhiễm đường hô hấp trên, viêm phế quản mãn tính, ho khan, cảm nhiễm, sưng phổi, cảm lạnh sốt cao, ung thư phổi, lở loét cổ tử cung, viêm khớp, táo bón do thói quen, kiết lỵ do vi khuẩn cấp tính, viêm gan vàng mật cấp tính, các chứng bệnh về thận, viêm mũi, viêm tai giữa sưng mủ, quai bị, viêm họng mãn tính, bệnh về ruột già, viêm tuyến tiền liệt, mụn nhọt mẩn đỏ và một số chứng bệnh khác.

Tác dụng giải nhiệt chống viêm, lợi tiểu, điều hòa kinh nguyệt, giảm đau, chỉ khái... Được dùng tươi hoặc sấy khô dưới dạng thuốc sắc. Lá vò nát thêm nước để uống hoặc giã nhỏ đắp tại chỗ trị mụn nhọt áp-xe...

Dấp cá được dùng riêng hoặc phối hợp cùng những vị khác. Liều dùng 6 - 12g/ngày (loại khô), 30 - 40g/ngày (loại tươi). Dùng ngoài không kể liều lượng.

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, trong cây dấp cá có chất decanoyl - acetaldehyd mang tính kháng sinh, có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, liên cầu, phế cầu, trực khuẩn bạch hầu, E.coli, trực khuẩn lỵ, xoắn khuẩn leptospira.

Dấp cá từ lâu đã được y học cổ truyền dùng chữa các bệnh về tiêu hóa, phát ban, tắc sữa... Gần đây, Tây y cũng phát hiện ra nhiều tác dụng quý của nó như kháng khuẩn, tiêu diệt ký sinh trùng, chống ung thư.

Nó cũng có tác dụng đối với virus sởi, herpes, cúm và cả HIV, do tác động vào vỏ bọc protein của virus. Dấp cá còn diệt ký sinh trùng và nấm.

Một số bài thuốc có dùng dấp cá:

Viêm đường tiết niệu, đái buốt, đái dắt: Rau dấp cá 30g, xa tiền thảo 20g, rau má 30g, râu ngô 24g, lá tre 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Rau dấp cá, rau má, rau mã đề mỗi thứ 50g rửa sạch, vò nát lọc lấy nước trong uống nhiều ngày sẽ khỏi.

Trĩ bị sưng đau, chảy máu: Lá dấp cá và lá hòe mỗi thứ 40g. Giã nhỏ hai thứ đắp tại chỗ băng lại. Cho bệnh nhân nằm nghỉ tại chỗ. Đồng thời dùng bài thuốc uống trong gồm: rau dấp cá tươi 30g, cỏ mực 20g, hoa hòe (sao) 16g, ngân hoa 12g, phòng sâm 12g, đương quy 12g, thăng ma 12g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.

Hằng ngày nên ăn sống dấp cá, ngoài ra có thể dùng lá dấp cá nấu nước để xông, ngâm, rửa lúc thuốc còn nóng. Bã còn lại dịt vào hậu môn.

Nếu trĩ đau nhức thì lấy dấp cá nấu sôi già đổ ra chậu để xông hậu môn, đến lúc nước còn ấm thì ngâm và rửa sạch vùng hậu môn bằng nước đó - sau lại giã rau dấp cá rịt vào chỗ bị trĩ và băng lại.

Điều trị sỏi thận: Rau dấp cá tươi 30g, rau ngổ 20g, xấu hổ 20g, kim tiền thảo 16g, lá tre 16g, râu ngô 16g, cát căn 12g. Sắc uống ngày 1 thang. 5 - 7 ngày là một liệu trình.

Lấy 50 - 100g rau dấp cá (sao vàng), đổ 1.000ml nước sôi vào ngâm trong 30 phút sau đó lấy ra uống, mỗi ngày 1 thang, 3 tháng một liệu trình, mỗi một liệu trình cách nhau 2 - 3 ngày.

Ho kéo dài do phế nhiệt: Rau dấp cá 30g, tang diệp 24g, lá đinh lăng 24g, lá xương sông 24g, rau má 30g, xa tiền thảo 24g. Sắc uống ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.

Trẻ em sốt cao, có thể dẫn đến co giật: Rau dấp cá tươi 40g, lá hương nhu 30g. Hai thứ rửa sạch giã nhỏ, thêm một chén nước sôi để nguội uống có tác dụng hạ sốt, phòng tránh được cơn co giật.

Áp-xe vú, sưng đau, người phát sốt: Rau dấp cá 30g, lá đinh lăng 30g, quả ké (sao) 12g, hoa hòe (sao) 16g, ngân hoa 12g, kinh giới 12g, hoàng kỳ 12g, mộc thông 12g, chỉ xác 10g, bồ công anh 20g, cam thảo 16g. Sắc ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần. Đồng thời cho dùng bài thuốc đắp ngoài như sau: rau dấp cá 50g, lá mã đề 40g, lá chanh non 30g. Ba thứ giã nhỏ đắp tại chỗ băng lại.

Chữa kinh nguyệt không đều: Cây dấp cá 40g, ngải cứu 30g (cả hai đều dùng tươi). Rửa sạch cây dấp cá và ngải cứu, giã nhỏ lọc bằng nước sôi để nguội, lấy một bát nước thuốc, cho bệnh nhân uống làm 2 lần trong ngày, uống liền 5 ngày, uống trước kỳ kinh 10 ngày.

Chữa viêm âm đạo: Cây dấp cá 20g, bồ kết 10g, tỏi 1 củ (vừa). Cho thuốc vào nồi cùng với 5 bát nước đun sôi thật kỹ. Cho bệnh nhân xông hơi nóng vào chỗ đau, sau đó dùng nước ngâm, rửa chỗ đau.

Ngày làm 1 lần, cần làm trong 7 ngày liền.

Chữa viêm tuyến vú: Lá dấp cá 30g (dùng lá tươi), lá cải trời 20g. Rửa sạch hai thứ lá trên, giã nhỏ lọc bằng nước sôi để nguội lấy một bát nước thuốc, cho bệnh nhân uống làm 2 lần trong ngày, cần uống 5 ngày liền.

Chữa bệnh viêm tai giữa, viêm tuyến vú: Lá dấp cá khô 20g, táo đỏ 10g, nước 60ml sắc còn 200ml chia uống 3 lần trong ngày.

Bên ngoài dùng 2 hạt gấc, bỏ vỏ cứng giã nát, cho 1 thìa canh giấm ăn vào hòa đều bôi vào chỗ đau, ngày bôi 3 lần, cần bôi 5 ngày liền.

Chữa mụn nhọt sưng đỏ: Lá dấp cá ăn sống, ngoài ra dùng một nắm nhỏ giã nát đắp vào mụn nhọt. Nhọt đinh râu: Lá dấp cá và lá rau má giã nhỏ mịn, đắp tại chỗ.

Chữa viêm phế quản: Lá dấp cá, cam thảo đất mỗi thứ 20g. Sắc đặc uống dần trong ngày.

Chữa sưng phổi: 30g dấp cá, 15g cát cánh, nấu nước uống hoặc nghiền nhỏ cho vào nước nóng quấy đều uống.

Chữa đau mắt đỏ: Rau dấp cá 10 lá, rửa sạch giã nhuyễn - dùng vải mỏng hoặc giấy xốp gói đắp lên mắt sẽ khỏi.

Chữa kiết lỵ:  20g rau dấp cá, 6g than cây sơn tra, nấu nước và thêm mật ong để uống.

Chữa quai bị: Lấy một ít lá dấp cá tươi, giã nhuyễn và đắp lên quai hàm, băng lại cố định, mỗi ngày làm 2 lần.

Chữa táo bón: Lấy 5 - 10g dấp cá sao khô, đổ nước nóng vào ngâm từ 10 - 12 phút, sau đó uống thay trà. Trong thời gian trị liệu phải ngừng sử dụng các loại thuốc khác, 10 ngày một liệu trình.

Chữa bệnh trĩ: Rau dấp cá dùng ăn sống hàng ngày - kết hợp lấy dấp cá giã nát và rịt vào nơi bị trĩ, băng lại mỗi ngày 1 đến 2 lần rất tốt.

Chữa viêm gan vàng mật cấp tính: 180g dấp cá, 30g đường trắng, nấu nước uống, mỗi ngày 1 thang, uống liền 5 - 10 thang.

Chữa cảm, sốt: 16g dấp cá, 20g lá hương trà loại nhỏ, nấu nước uống. Hoặc đem hai loại trên nghiền nhỏ, cho nước vào sắc cho cô đặc lại, làm thành viên nén, mỗi viên 0,3g, mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 - 4 viên.

Chữa sốt xuất huyết: Rau dấp cá, lá rau ngót, lá cỏ mực mỗi thứ 100g - sắc đặc uống làm nhiều lần trong ngày.

Chữa vú sưng tắc sữa: Dùng 20g cây dấp cá khô, táo đỏ 10 quả. Đổ vào 600ml nước, sắc còn lại 200ml, chia đều 3 lần uống trong ngày.

Lưu ý: chỉ dùng trong điều kiện xa cơ sở y tế hoặc dùng kết hợp với điều trị Tây y.

Bảo Thanh tổng hợp
Amthuc365.vn