An toàn thực phẩm - một góc nhìn

Thứ Hai, 13/08/2012 10:13

1,895 xem

0 Bình luận

(0)

3619

An toàn thực phẩm từ lâu vẫn là câu chuyện muôn thưở của nhiều người, từ những người có chuyên môn đến người tiêu dùng. Câu chuyện an toàn thực phẩm có lẽ sẽ ngày càng là bài toán khó giải hơn đối với những người có trách nhiệm.

Nói đến vệ sinh an toàn thực phẩm, phải thừa nhận một điều với cách quản lý như hiện tại nhà nước ta hoàn toàn thất bại trong việc ngăn chặn những nguy cơ từ nó. Từ việc chất kích nạc trong chăn nuôi heo, cá diêu hồng nhiễm trifluralin,… Câu chuyện về chất kích nạc trong chăn nuôi chẳng phải là câu chuyện mới mẻ gì mà là câu chuyện đã từng xảy ra nhiều năm trước đây. Nhưng vì một lý do nào đó quản lý nhà nước không đề cập đến. Câu chuyện này chỉ nóng trở lại gần đây khi Trung Quốc, người tình đa nhân cách của Đảng ta cấm tiệt các nhà nhập khẩu tiểu ngạch Trung Quốc nhập thịt heo từ Việt Nam, do có lo ngại về nguy cơ các sản phẩm này bị ngộ độc các chất kích thích như clenbutarol,…

Điều đáng nói là 100% các hóa chất cấm này đều có nguồn gốc từ Trung Quốc, được các nhà nhập khẩu thiếu lương tâm từ Việt Nam nhập về một cách thoải mái. 

Trước khi câu chuyện về chất kích nạc bùng phát, người ta thấy các thương lái luôn luôn là những tay quảng bá cho các nhà chăn nuôi nhỏ lẻ, lớn hoặc thiếu lương tâm hay thiếu tầm hiểu biết về các chất độc hại này, buộc họ phải sử dụng các chất tạo nạc thì chúng mới mua giá cao. Còn không, cứ để heo kêu la trong chuồng. Thời điểm việc dùng chất tạo nạc ồ ạt lượng heo xuất bán sang Trung Quốc cũng khá nhộn nhịp. Chỉ tới khi việc cấm được ban ra từ Trung Quốc, cũng đồng thời phía các nhà chăn nuôi heo Việt Nam rộ lên thông tin phần lớn lượng heo tiêu thụ trong nước đều có dùng chất kích nạc. Vậy câu trả lời phải chăng có một mối liên hệ nào đó trong việc Trung Quốc xuất bán ồ ạt chất tạo nạc sang Việt Nam và khi đã đủ làm cho thịt heo siêu nạc của Việt Nam chao đảo thì họ dừng mua thịt heo cùng lúc với chỉ điểm nơi sử dụng chất tạo nạc như là cú nốc ao thứ hai lên nền nông nghiệp đã vốn èo uột của ta.

Việc các chất tạo nạc trong chăn nuôi hay chất kích thích, hóa chất bảo vệ thực vật,… phụ gia gì đó đại loại dùng trong nông nghiệp, thực phẩm,… phần lớn có nguồn gốc từ Trung Quốc đã và đang là một vấn nạn an toàn thực phẩm.

Đối với ngành chăn nuôi trong những năm mở cửa gần đây, ồ ạt các tập đoàn thức ăn gia súc khổng lồ nhảy vào thị trường Việt Nam như C, Cgill, Jaffpa,… Đây là những công ty mạnh về vốn và công nghệ truyền thống lâu đời. Tập đoàn mẹ của các công ty này luôn có những trung tâm nghiên cứu tạo giống và dinh dưỡng chăn nuôi. Và dĩ nhiên giá thành thức ăn hay con giống họ đưa ra luôn cao hơn. Đảm bảo thức ăn chăn nuôi của họ an toàn cho cho chuỗi tiêu thụ cuối là con người.

Bên cạnh sự phát triển của các công ty ngoại nhập khổng lồ còn có hàng loạt các công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu kinh nghiệm, vốn và cả công nghệ, con người, mọc lên cạnh tranh không cân sức với các đại gia này, ngạc nhiên là họ vẫn sống khỏe. Việc sản xuất thức ăn chỉ đơn thuần là phối trộn thành phần các loại ngũ cốc, chất đạm, béo và các chất vi lượng, đa lượng chỉ có trời mới biết. Những chất này nhập từ bên ngoài. Và dĩ nhiên trong chiến lược cạnh tranh ở phân khúc thị trường người chăn nuôi nghèo, thiếu hiểu biết, hám lợi, giá thành sản phẩm thức ăn gia súc thấp mới là miếng mỡ hấp dẫn.

Và thế là chất phụ gia bí ẩn được thêm vào. Thường những chất phụ gia này được nghiên cứu sử dụng từ Trung Quốc, sau đó phổ biến bằng truyền miệng cho các nhà nhập khẩu bất lương du nhập vào Việt Nam phổ biến đại trà. Hiệu quả từ những chất phụ gia bí ẩn này tựa như cây gậy thần kỳ vừa giúp rút ngắn thời gian chăn nuôi, giảm tỉ lệ tiêu thụ thức ăn, vừa thu lợi cao, hàng làm ra đến đâu đều được thương lái bao tiêu sản phẩm. Và dĩ nhiên đầu ra các sản phẩm này là ở chợ búa các vùng quê, các cơ sở chế biến nhỏ lẻ, chợ các khu nhập cư của người lao động nghèo, chiếm khoảng 70-80% dân số tiêu thụ chúng. Và đây chính là dư địa cho hiện tượng thức ăn nhiễm độc các chất kích thích khó mà diệt trừ triệt để. Tất nhiên vòng lẩn quẩn đói nghèo, bệnh tật của vòng quay bánh xe không ngừng. 

Trước đây trong thời kỳ bao cấp, việc dùng các chất kích thích cũng đã có manh nha ở các nhà chăn nuôi heo hộ gia đình. Hóa chất họ thường dùng là phân Urea, hoặc thuốc Dexa trộn vào thức ăn cho heo trong thời gian chuẩn bị xuất chuồng, thường là 15 đến 20 ngày. Mục đích việc cho heo ăn urea, Dexa,… là để heo tích nước làm da bóng, tăng trọng,… hoặc trộn lá cây cần sa cho heo ăn khiến chúng ngủ nhiều mau lớn do ít tiêu tốn năng lượng. Xã hội thời đại này con người thông minh hơn nên trộn vào nhiều chất bí ẩn hơn và độc hại gấp vạn lần hơn và dĩ nhiên tỉ lệ thuận với lợi nhuận.

Gần đây việc con cá diêu hồng nhiễm chất trifluralin cũng không là câu chuyện mới mẻ gì trong chuyện dài những thức ăn Việt Nam nhiễm độc hóa chất độc hại. Đây cũng là một trong lĩnh vực khá bát nháo hiện nay từ việc sản xuất thức ăn, hóa chất trị bệnh cá, thuốc tẩy ao,… cũng được hàng trăm các doanh nghiệp đủ loại cung ứng từ thượng vàng hạ cám, thật đểu, giả cầy đầy dẫy. Chừng nào nhà nước dám dẹp bỏ, lập lại kỷ cương trong quản lý ở các công ty kinh doanh thức ăn gia súc, các công ty thuốc thú y, thủy sản mọc như nấm bu xung quanh người nông dân thì may ra mới đỡ phần nào vấn nạn thức ăn nhiễm hóa chất độc hại. Phần lớn các công ty này nhập hóa chất có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Hiện nay có một điều cũng hết sức đáng lưu ý là các hóa chất nhái có tính năng tương đương các hóa chất tốt, an toàn cho môi trường, cho người tiêu dùng được sản xuất từ các nước phát triển như Nhật, Mỹ, Hàn Quốc, Thụy Sĩ,… nơi có nền nghiên cứu khoa học cơ bản phát triển. 

Nay chúng được sản xuất bất hợp pháp bởi các chuyên gia làm nhái Trung Quốc đang làm mưa làm gió tại thị trường Việt Nam. Các hóa chất nhái này có tính năng tương tự nhưng người ta không hiểu liệu khi ra môi trường thì tính tồn lưu như thế nào, sự đào thải của các sinh vật khi hấp thụ chúng ra sao, vẫn là câu hỏi không có lời giải từ các nhà quản lý, nhà chuyên môn.

Gần đây câu chuyện rau Việt Nam, trái cây xuất khẩu qua thị trường Châu Âu bị nhiễm hóa chất thuốc trừ sâu độc hại gấp hàng ngàn lần và đang có nguy cơ đối diện với việc EU sẽ cấm cửa vĩnh viễn rau và trái cây tươi từ Việt Nam. Để tránh một thảm họa như vậy nhà nước đã cấm các công ty xuất khẩu rau gia vị và trái cây tươi từ Việt Nam để chờ chấn chỉnh công tác quản lý trước khi cho phép xuất khẩu trở lại.

Mehico là một trong các quốc gia xuất khẩu rau tươi khổng lồ cho Hoa Kỳ. Hằng năm Bộ Nông nghiệp Mỹ gửi cho các nhà nhập khẩu và xuất khẩu bảng danh mục các hóa chất thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng trên rau. Trong đó quy định loại hóa chất nào được phép sử dụng trên rau ăn lá, rau ăn củ, và ăn quả. Thời gian cách ly sử dụng thuốc này lên trên sản phẩm nông sản của từng loại. Cứ thế nhà sản xuất dựa vào danh mục đó để sử dụng thuốc sao cho hợp lý. Bộ Nông nghiệp Mỹ chỉ cần kiểm tra ngẫu nhiên lô hàng nhập khẩu, thường là mỗi ba tháng một lần. Nếu đáp ứng dư lượng, hóa chất được phép dùng thì Ok. Dĩ nhiên trong năm cũng sẽ có vài lần hậu kiểm ngẫu nhiên. Nếu bất kỳ lô hàng nào vi phạm thì doanh nghiệp xuất khẩu đó sẽ bị cấm vĩnh viễn. 

Quy định này được xem là quy trình trồng rau sạch an toàn theo tiêu chuẩn Mỹ. Nó hoàn toàn khác với Việt Nam, rau an toàn hay rau sạch gì đó có nghĩa là không sử dụng hóa chất thuốc trừ sâu. Đây là quan niệm không đúng. Bởi việc cấm tiệt sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật sẽ làm chất lượng rau về mặt hình thức rất xấu, khó bảo quản. Việc sử dụng hóa chất đúng và hợp lý hoàn toàn có thể yên tâm về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm.

Việt Nam có hàng trăm công ty phân phối thuốc bảo vệ thực vật, từ nhỏ cho đến lớn. Chính đội ngũ các công ty bát nháo này sẽ đẩy thị trường phân phối thuốc bảo vệ thực vật vượt quá tầm kiểm soát của nhà nước. Vô tình nông sản của ta sử dụng nhiều hóa chất giả, nhái không rõ nguồn gốc và thành phần hóa chất đăng ký sử dụng có đúng hay không. Nó cũng chính là nguyên nhân khiến hàng nông sản Việt Nam gặp khó khăn khi xuất khẩu.

Ngay cả mật ong của ta cũng bị vướng rào cản thương mại Mỹ do nhiễm hóa chất carbenzamin, thị trường tiêu thụ 90% lượng ong mật xuất khẩu của Việt Nam. Chất Carbenzamin là thuốc chống nấm được phép sử dụng trên cây điều và cây cao su là hai loại cây chính cung cấp mật cho ong, nhưng Mỹ thì cấm dư lượng hóa chất này có trong thực phẩm.

(Theo Gocnhinalan)

Danh mục bài viết Tin Ẩm thực

Đang tải dữ liệu loading